ἐγκαίω
• Alolema(s): ἐγκάω Vit.Hom.Sud.529.4, Hippiatr.Paris.372
• Grafía: frec. graf. en inscr. ἐνκ-
• Morfología: [aor. ind. 3a sg. ἐνέκαεν inscr. en Plin.HN 35.122, Paus.1.42.6, aor. part. nom. ἐγκαύσας Hp.Mul.2.109a, ID 290.233 (III a.C.), dat. hενκέαντι IG 13.476.47 (V a.C.)]
I tr.
1 prender, encender
ἄνθρακαςHp.Nat.Mul.109a,
κάμινονVit.Hom.Sud.p.529.4, Ps.Hdt.Vit.Hom.32, en v. pas.
ὀβελούς τ', ἄκρους μὲν ἐγκεκαυμένους πυρίE.Cyc.393, c. enálage
οἶκοι ... τῷ κινναμώμῳ ἐγκαιόμενοιcasas en las que se quema cinamomo Luc.VH 2.11, fig.
φθόνος ... ἡ τοῖς σπλάγχνοις ἐγκαιομένη φλόξGr.Nyss.V.Mos.122.18
•abs. encender fuego en un hoyo o fogón, c. dat. instrum.
ἔπειτα χρὴ ἐγκαίειν ξύλοις, ἕως τὸν βόθρον διάπυρον ποιήσῃςHp.Mul.2.133
•del ardor solar quemar, causar quemaduras
ἐὰν ἥλιος ἐγκαύσας βλάψῃ τὰ πρόβαταGp.18.17.1.
2 marcar a fuego, dejar señalado con fuego c. ac. int.
στίγματα ... κατὰ τὸ μεσόφρυονLuc.Pisc.46
•c. ac. de obj. ext.
ἐπὶ πάντας ... ἰόντες ἢ στεφανοῦτε ἢ ἐγκαίετεLuc.Pisc.52, en v. pas.
ἐγκεκαυμένα βοσκήματαID 503.26 (IV/III a.C.)
•c. doble ac., int. y de obj. ext., en v. pas.
βοῦς ἰδόντας ἐγκεκαυμένας ῥόπαλονal ver unas vacas que tenían marcada a fuego una clava Arr.An.5.3.4.
3 pintar al encausto c. ac. ext.
τὸ κυμάτιονIG l.c.,
τὸ ἐπί[κρανονIG 22.1665.23 (IV a.C.),
τὰς προηνεμίδας θύραςID 290.145, cf. 229, 233 (III a.C.),
πίνακαςID 366A.25 (III a.C.),
τῆς Ἀφροδίτης τὸ ἄγαλμαID 290.151 (III a.C.), rejas de ventanas PCair.Zen.663.8 (III a.C.),
τὰ καμμάλια ... ἴῳPCair.Zen.847.1.19, cf. 8 (III a.C.), en v. pas. AB 250.24
•abs.
τῷ δὲ ἐγκαίειν καὶ ζωγραφεῖν ἐπιχειροῦντιLXX 2Ma.2.29,
Elasippus ... picturae suae inscripsit ἐνέκαενPlin.l.c., cf. Lindos 126.6 (III a.C.).
4 sacrificar, quemar como sacrificio
Διῒ Ἀγοραίῳ καὶ Ἥρᾳ ἀμνὸν καὶ ὄρνινIG 10(2).2.348.11, cf. 17 (II d.C.), abs.
τῷ ἈπόλλωνιPaus.l.c.
5 quemar, cauterizar
τὸ ἀριστερὸν πλευρόνHippiatr.40.3, c. dat. instrum.
τὴν κοιλίαν ... κεντήμασι πολλοῖς καυτῆρος ἔγκαιεHippiatr.101.6, abs.
μίσυ καύσας ... χρῶ, καὶ μὴ πολὺ βάλῃς, μὴ ἐγκαῇHippiatr.Paris.372.
II intr., en v. med.-pas., medic. calentarse en exceso, quemarse, en v. pas. sufrir insolación, padecer una gran calentura básicamente debida al sol o a un excesivo calor
τοῦτον ... φαλακρὸν ὄντα ἐγκαυθῆναι ὑπὸ ἡλίουD.L.7.164,
θερμασίαν ... καταλαμβάνειν ... αὐτὴν ἐγκαυθεῖσανque ésta (la cabeza) recalentada en exceso coge calentura Gal.7.332,
πολλάκις γὰρ ἤρξαντό τινες νοσημάτων χαλεπῶν κατά τινα συντυχίαν, οἷον οἰνωθέντες, ἢ ἐγκαυθέντες, ἢ ψυχθέντεςGal.11.7, cf. 4.742, 7.331, 9.699, Aët.5.66, c. ac. de rel.
οἱ τὴν κεφαλὴν ἐγκαυθέντεςAlex.Trall.1.467.20
•ser atacado por un fuerte ardor debido a causas internas
μάλιστα δὲ τὰ περὶ τὴν κοιλίαν ἐγκαίεσθαιRuf. en Orib.8.24.61.