ἅψις, -εως, ἡ
• Morfología: [jón. gen. -ιος Hp.Epid.7.5]


1 contacto ποδῶν ἅψιος οὐ πάνυ καταισθανόμενος Hp.l.c., δύο ἄρα δεῖ τὸ ὀλίγιστον, εἰ μέλλει ἅ. εἶναι Pl.Prm.149a, αἱ σκολοπένδραι ... στόματι οὐ δάκνουσι, τῇ δ' ἅψει καθ' ὅλον τὸ σῶμα Arist.HA 621a11, ἡ κίνησις ὑπὸ τοῦ κινοῦντος, ἣ γίγνεται ἀπὸ τῆς ἅψεως Arist.Mete.386b1.

2 medic. ἅ. φρενῶν enajenación mental, demencia Hp.Acut.52, 63, Mul.1.63, ἅ. κεφαλῆς καὶ φρενῶν Aret.CA 1.1.9, ὡς μὴ ἅψιν φρενῶν ὁ οἶνος ποιέηται Aret.CA 2.3.11.
ἁψίς, -ῖδος, ἡ
• Alolema(s): jón. ἀ- Il.5.487
• Prosodia: [-ῐδ- GVI 656.9 (Namara II/III d.C.), 122 (Bostra III d.C.)]
• Morfología: [ac. ἅψιν Hes.Op.426, ἁψίδα GVI l.c.]


I plu. mallas, redes ὡς ἀψῖσι λίνοι' ἁλόντε πανάγρου Il.l.c., μέχρις ἂν περιπέσωσι ταῖς τῶν λίνων ἁψῖσιν D.P.Au.3.9, ῥηϊδίως ἁψῖσι περίσχετον ἀμφικαλύψας Opp.H.4.146.

II sg. de segmentos curvos

1 pina, cada uno de los segmentos que ensamblados forman la llanta τρισπίθαμον ἅψιν ταμεῖν δεκαδώρῳ ἀμάξῃ Hes.l.c.
tb. llanta (τὸν ἡλίον) ὥσπερ ἐν τρόχῳ ... ἔχει ... τὰς κνημῖδας πρὸς τὴν ἔξωθεν τὴν ἁψῖδος περιφοράν Ach.Tat.19 (= Anaximand.A 21), κατὰ τὴν ἁψῖδα συμμεταβάλλοντος pudiendo moverse a lo largo de la llanta Arist.Mech.851b17
fig. κάμπτει δὲ νέας ἁψῖδας ἐπῶν moldea nuevas junturas de versos Ar.Th.53.

2 geom. semicírculo Hero Geom.18.1, τῆς ἴριδος ... ἁ. segmento de arco Arist.Mete.371b28, 29, cf. Plu.2.103f.

3 bóveda celeste ἄκραν ἐπὶ τὴν ὑπουράνιον ἁψῖδα πορεύονται Pl.Phdr.247b, κατὰ τὴν ἁψῖδα πετάμενον Luc.Bis Acc.33, ὅταν Φαέθων πυμάτην ἁψῖδα διφρεύῃ Archestr.SHell.164.2
fig. la cima más alta εἰς ἁγιωσύνης ἁψῖδα ἀναβεβηκέναι Nil.M.79.1137C.

III arq.

1 dovela ξύλον εἰς τὰς ἁψῖδας τοῖς σφονδύλοις τοῦ κίονος IG 11(2).161A.70 (Delos II a.C.)
arco κίονος ... κατὰ τὰς ἄκρας εἰς ἁψῖδα περιαγομένου Hld.10.6.2, ἁψῖδες πανταχόθεν τετραμμέναι μίαν ὀροφὴν ἔχουσαι Lib.Or.11.202
arco de triunfo εἰκόνες αὐτῷ ἐφ' ἁψίδων ... ἐποιήθησαν D.C.53.22.2, cf. 55.2.3, 68.1.1, CPHerm.127ue.2.22 (III d.C.), ἁψίδα Τροπαιοφόρον D.C.49.15.1, 51.19
plu. arcos de un puente IGR 3.887.7 (Cilicia), εἰλήσας ἁψῖδας ἐπάνω τοῦ ... ποταμοῦ Io.Mal.Chron.M.97.505A.

2 hemiciclo de asientos τὴν ἀνωτάτου τοῦ θεάτρου ἁψῖδα D.C.61.17.2.

3 arcosolio o cámara funeraria con o sin tumba Beth She'arim 137, 142 (ambas IV d.C.), GVI ll.cc.

IV como círculo completo

1 anillo ἀμφὶ δ' ἑκάστῳ διπλόαι ἁψῖδες περιηγέες εἱλίσσονται de una pelota, A.R.3.138.

2 rueda ἁψῖδος ἥμισυ ἐπὶ δύο ξύλα στήσαντες ὕπτιον Hdt.4.72, ἁψῖδα πέτρῳ προσβάλλων ὀχήματος E.Hipp.1233
fig. carro del día, aurora Παρνεσιάδες ... κορυφαὶ ... τὴν ἡμερίαν ἁψῖδα βροτοῖσι δέχονται E.Io 88
disco γλαυκὶ ... ἣν ὁ θηρατὴς κατά τινος χαλκῆς στήσας ἁψῖδος τινάσσει D.P.Au.3.17
rueda de la noria, PLond.1177.200 (II d.C.), PFlor.218.4 (III d.C.), PThead.20.10 (IV d.C.)
torno de alfarero Ἑρμῆν ἔπλασεν ἁψῖδος κύκλος ἐλισσόμενος Nicaenet.5
recipiente, vaso Vlp.Dig.34.2.19.6.

3 astr. órbita σελάνας ἐς δεκάτην ἁψεῖδα en el décimo mes, Hymn.Is.38 (Andros), cf. Plin.HN 2.63, 64.
• Etimología: V. ἅπτω.