ἁψίς, -ῖδος, ἡ
• Alolema(s): jón. ἀ- Il.5.487
• Prosodia: [-ῐδ- GVI 656.9 (Namara II/III d.C.), 122 (Bostra III d.C.)]
• Morfología: [ac. ἅψιν Hes.Op.426, ἁψίδα GVI l.c.]
I plu. mallas, redes
ὡς ἀψῖσι λίνοι' ἁλόντε πανάγρουIl.l.c.,
μέχρις ἂν περιπέσωσι ταῖς τῶν λίνων ἁψῖσινD.P.Au.3.9,
ῥηϊδίως ἁψῖσι περίσχετον ἀμφικαλύψαςOpp.H.4.146.
II sg. de segmentos curvos
1 pina, cada uno de los segmentos que ensamblados forman la llanta
τρισπίθαμον ἅψιν ταμεῖν δεκαδώρῳ ἀμάξῃHes.l.c.
•tb. llanta
(τὸν ἡλίον) ὥσπερ ἐν τρόχῳ ... ἔχει ... τὰς κνημῖδας πρὸς τὴν ἔξωθεν τὴν ἁψῖδος περιφοράνAch.Tat.19 (= Anaximand.A 21),
κατὰ τὴν ἁψῖδα συμμεταβάλλοντοςpudiendo moverse a lo largo de la llanta Arist.Mech.851b17
•fig.
κάμπτει δὲ νέας ἁψῖδας ἐπῶνmoldea nuevas junturas de versos Ar.Th.53.
2 geom. semicírculo Hero Geom.18.1,
τῆς ἴριδος ... ἁ.segmento de arco Arist.Mete.371b28, 29, cf. Plu.2.103f.
3 bóveda celeste
ἄκραν ἐπὶ τὴν ὑπουράνιον ἁψῖδα πορεύονταιPl.Phdr.247b,
κατὰ τὴν ἁψῖδα πετάμενονLuc.Bis Acc.33,
ὅταν Φαέθων πυμάτην ἁψῖδα διφρεύῃArchestr.SHell.164.2
•fig. la cima más alta
εἰς ἁγιωσύνης ἁψῖδα ἀναβεβηκέναιNil.M.79.1137C.
III arq.
1 dovela
ξύλον εἰς τὰς ἁψῖδας τοῖς σφονδύλοις τοῦ κίονοςIG 11(2).161A.70 (Delos II a.C.)
•arco
κίονος ... κατὰ τὰς ἄκρας εἰς ἁψῖδα περιαγομένουHld.10.6.2,
ἁψῖδες πανταχόθεν τετραμμέναι μίαν ὀροφὴν ἔχουσαιLib.Or.11.202
•arco de triunfo
εἰκόνες αὐτῷ ἐφ' ἁψίδων ... ἐποιήθησανD.C.53.22.2, cf. 55.2.3, 68.1.1, CPHerm.127ue.2.22 (III d.C.),
ἁψίδα ΤροπαιοφόρονD.C.49.15.1, 51.19
•plu. arcos de un puente IGR 3.887.7 (Cilicia),
εἰλήσας ἁψῖδας ἐπάνω τοῦ ... ποταμοῦIo.Mal.Chron.M.97.505A.
2 hemiciclo de asientos
τὴν ἀνωτάτου τοῦ θεάτρου ἁψῖδαD.C.61.17.2.
3 arcosolio o cámara funeraria con o sin tumba Beth She'arim 137, 142 (ambas IV d.C.), GVI ll.cc.
IV como círculo completo
1 anillo
ἀμφὶ δ' ἑκάστῳ διπλόαι ἁψῖδες περιηγέες εἱλίσσονταιde una pelota, A.R.3.138.
2 rueda
ἁψῖδος ἥμισυ ἐπὶ δύο ξύλα στήσαντες ὕπτιονHdt.4.72,
ἁψῖδα πέτρῳ προσβάλλων ὀχήματοςE.Hipp.1233
•fig. carro del día, aurora
Παρνεσιάδες ... κορυφαὶ ... τὴν ἡμερίαν ἁψῖδα βροτοῖσι δέχονταιE.Io 88
•disco
γλαυκὶ ... ἣν ὁ θηρατὴς κατά τινος χαλκῆς στήσας ἁψῖδος τινάσσειD.P.Au.3.17
•rueda de la noria, PLond.1177.200 (II d.C.), PFlor.218.4 (III d.C.), PThead.20.10 (IV d.C.)
•torno de alfarero
Ἑρμῆν ἔπλασεν ἁψῖδος κύκλος ἐλισσόμενοςNicaenet.5
•recipiente, vaso Vlp.Dig.34.2.19.6.
3 astr. órbita
σελάνας ἐς δεκάτην ἁψεῖδαen el décimo mes, Hymn.Is.38 (Andros), cf. Plin.HN 2.63, 64.
• Etimología: V. ἅπτω.