A tr.

I 1hacer, realizar, construir, formar en c. ac. de concr. y giro prep. o dat. de lugar ἐν δ' αὐτοῖσι (πύργοισι) πύλας ἐνεποίεον Il.7.438, ἐν τοῖς καπηλείοισι λάκκους ἐμποιεῖν ὕδατος Ar.Ec.154, (οἱ μῦες) τρώγλας τ' ἐμποίησαν (πέπλῳ) Batr.(a) 183, en v. pas. οἱ (τῷ ἀγάλματι) ... ἡ κεφαλὴ Μεδούσης ἐλέφαντός ἐστιν ἐμπεποιημένη Paus.1.24.7, cf. 5.11.1, ἡ κάθοδος εἶχεν αὕτη βασμίδας ποτὲ ἐμπεποιημένας Paus.8.6.4, cf. I.AI 15.337, Poll.5.149
•en v. med. mismo sent. ἀκροτάτῳ Ἑλικῶνι χοροὺς ἐνεποιήσαντο (las Musas) en la cima del Helicón forman coros Hes.Th.7, λιμένας ἐμποιήσασθαι Plu.Caes.58.

2 producir, ser causa de, dar origen a, provocar, suscitar

a) c. ac. de abstr. στάσεις Th.1.2, χρόνου διατριβὴν ἐμποιήσαντες provocando un retraso Th.3.38, cf. Arist.Pol.1265^b12, ὀργὰς καὶ λύπας X.Hier.1.28, cf. Pl.R.351d, Arist.EN 1126^a22, χάραν X.Hier.8.4, φθόρον Th.2.51, ὀδύνην Hp.Acut.16, cf. VM 22.7, σηπεδόνας Aret.SD 1.9.3, cf. Gal.12.700, Aët.3.36, Philum.Ven.1.2, διαφωνίαν ... τῆς πειθαρχίας Pythag.Ep.7.5, cf. Phylarch.35b, δόξαν ψευδῆ Arist.APo.85^b2, αἱ ... ἀντωνυμίαι ... οὐκέτι ἀμφιβολίαν ἐνεποίουν A.D.Pron.105.15, πένθη καὶ φόβους καὶ θανάτους Ptol.Tetr.2.9.5, cf. Aristeas 99, Ph.1.491, Plu.2.164e, Aristid.Quint.68.17, ξενιτείας Vett.Val.92.25, Procl.in Euc.210.24, οἱ μύες ... πολλὴν ἐμποιοῦσι δυσωδίαν Gp.6.1.4;

b) c. ac. y dat. o ἐν y dat. μεγάλας κινήσιας ... τῇ ψυχῇ Democr.B 191, cf. X.Cyr.1.6.19, τοῖσι σώμασι ... λιμόν Hp.Aph.7.60, ἡ χρεία καπήλων ἡμῖν γένεσιν ἐμποιεῖ τῇ πόλει Pl.R.371d, cf. 556a, ἡ τότε Βρασίδου ἀρετὴ ... ἐπιθυμίαν ἐνεποίει τοῖς Ἀθηναίων ξυμμάχοις ἐς τοὺς Λακεδαιμονίους Th.4.81, cf. Pl.Phd.115e, πολέμους καὶ στάσεις ἡμῖν αὐτοῖς Isoc.4.168, cf. Corn.ND 26, Cleom.2.6.150, γευομένῳ δὲ ἐμποιεῖ πικρίαν Dsc.3.7.1, ἀθρόαν φυγὴν ... τοῖς βαρβάροις Heraclit.All.42, τὸ οἰκεῖον πάθος ... ταῖς αἰσθήσεσι Ptol.Iudic.15.17, σεαυτῷ μεγάλην ἀτυχίαν PFlor.212.10 (III d.C.) en BL 1.153, σφυγμὸν ἐν τῇ κεφαλῇ Hp.Acut.(Sp.) 43, cf. Thphr.HP 4.4.5, ὅταν ἐν αὐτῷ δειλίαν ἐμποιῇ Pl.R.590b, ἐμποιεῖ ... ὀσμὴν βαρεῖαν ἐν τοῖς ἐσθιομένοις Arist.HA 594^b26, en v. pas. ἐμποιεῖσθαι δεῖ τὴν ἄμβλωσιν hay que provocar el aborto Arist.Pol.1335^b25
•tb. en v. med. τὴν ... βεβαίωσιν ἐμποιεῖται ταῖς ψυχαῖς ... ἡ νύμφη Gr.Nyss.Hom.in Cant.134.18;

c) c. ac. que indica tiempo producir dilación, demorarse en χρόνον ... ἐμποεῖν τῷ πράγματι dilatar el asunto Men.Dysc.186, χρόνους ἐμποιήσαντες provocando dilaciones D.23.93.

3 otorgar, proporcionar, dotar de δύναμιν τοσαύτην ἐνεποίησεν (τῇ πόλει) Isoc.9.47, c. ac. y dat. ἐμποιῆσαι καθάπερ ζωὴν καὶ κίνησιν αὐτοῖς proporcionarles (a los seres vivos) algo como la vida y el movimiento Thphr.Metaph.4b.3, cf. S.E.M.6.48, τροφὰς ἐμποιεῖ τοῖς σώμασιν ὑγράς ref. un tipo de pescado, Mnesith.Ath.38.15, cf. Ath.26a, τὸ ... λέγειν τινὰ ... ἀξιοπιστίαν ἐμποιεῖ τῷ λόγῳ decir ciertas cosas otorga credibilidad al discurso Aristid.Rh.1.108, δρασμὸν ἐμποιεῖν τῷ χαλκῷ otorgar movimiento al bronce ref. Dédalo, Fauorin.Cor.10, c. ac. y giro prep. πῦρ ἐν τοῖς σώμασιν Arist.Pr.866^a32.

4 c. doble ac. transformar en ἡ ... ἀναμέτρησις οὔτε βεβαίαν ἐμποιεῖ τοῦ ἀληθοῦς κατάληψιν Ptol.Geog.1.2.4, cf. 5.1.

II 1colocar sobre, poner en c. dat. ἐμποιοῦντες ἴχνεσιν ἴχνη poniendo unas huellas sobre las otras las liebres, X.Cyn.5.20
•en perf. med. tener colocado, situado en ἡ ... καρδίη τούτοισι (λαιοῖσι) τὴν ἕδρην ἐμπεποίηται el corazón tiene situada su sede en el lado izquierdo Hp.Cord.4.

2 fig., gener. c. dat. de pers. e inf. u or. complet. imponer, obligar a ἐμποιῆσαι τοῖς στρατιώταις ἀκολουθητέον εἶναι καὶ διὰ πυρός obligar a los soldados a seguir incluso a través del fuego X.Oec.21.7, ἱκανὸς ... ἐμποιῆσαι τοῖς παροῦσιν ὡς πειστέον εἴη Κλεάρχῳ X.An.2.6.8, tb. sin dat. ἐμποιεῖ ... διὰ τῶν γραμμῶν ... δεικνύναι ... τὰς θέσεις de la geografía por op. a la topografía, Ptol.Geog.1.1.5.

3 incluir, incorporar en v. pas. ὅπου χελιδὼν ἦν τις ἐμπεποημένη Ar.l.c., αἱ ... ἄλλαι ἀρεταὶ ... κινδυνεύουσιν ... ἐμποιεῖσθαι ἔθεσι καὶ ἀσκήσεσιν las otras virtudes es posible que puedan incorporarse por la costumbre y la práctica Pl.R.518e, cf. Hsch.
•esp. ref. a textos introducir, incluir, añadir αἴ τι ἐνποιοῖ αἴτ' ἐξαγρέοι si hubiese que añadir o suprimir algo en la ley IDEl.4.5, cf. 3 (VI a.C.), ἐμποιέων ἐς τὰ Μουσαίου χρησμόν Hdt.7.6, cf. Ps.Hdt.Vit.Hom.29
•en v. med. mismo sent. ὅσοι γε μὴν αὐτοὶ πολλὴν τῆς τοιαύτης ἐμπεποίηνται φλυαρίας cuantos incluyen (en sus obras) tal cantidad de tonterías Plb.12.12b.1, cf. Lib.Decl.20.13, Theol.Ar.31
•lit. interpolar versos o pasajes ausentes en el texto original οἱ ἐμπεποιηκότες εἰς Ἡσίοδον los interpoladores de Hesíodo Paus.2.26.7, en v. pas. τινες (χρησμοί) ἐμπεποιημένοι τοῖς Σιβυλλείοις D.H.4.62, cf. Ariston.Od.11.602.

B intr., sólo en v. med.-pas. reclamar, reivindicar el derecho sobre c. gen. σὺ ἐμποιῇ τοῦ λαοῦ μου LXX Ex.9.17, ἱερωσύνης LXX 1Es.5.38
•jur. frec. en pap. ref. la propiedad elevar una reclamación οὐθενὸς ... ἐμποιησαμένου ἔτη λε sin que nadie haya hecho una reclamación durante 35 años, PTor.Choachiti 11bis.57, cf. 12.5.20 (ambos II a.C.), c. gen. τῆς οἰκίας PTor.Choachiti 12.6.17 (II a.C.), τῶν δούλων PFreib.8.20 (II d.C.), cf. SB 11277.26 (III d.C.), τοῦ πεπραμένου καμήλου BGU 13.13 (III d.C.), cf. PAvrom.2B.13 (I a.C.), c. giro prep. ἐάν τις ἐμποιῆται ὑπέρ τινος τῶν κωμῶν Sardis 1.2.2 (III/II a.C.), cf. PEuphr.8.24 (III d.C.).