διΐστημι


A intr., en pres. y fut. med., aor. rad. y perf. act.

I de individuos diferentes, c. mov.

1 separarse, apartarse Φοῖβε, τίη δὴ νῶϊ διέσταμεν; Il.21.436, cf. 17.391, οἱ δὲ διέστησαν y ellos se apartaron, e.e. le abrieron paso, Il.24.718, διέστησαν αὐτοῖς ἐκείνοις οἱ τὰς ἀναβάσεις κατέχοντες Plu.Cat.Mi.27, de los combatientes después de la batalla οὐδέτεροι νικήσαντες διέστησαν Hdt.1.76, cf. 8.16, 18, ref. a un miembro de un grupo διέστη ἀπ' αὐτῶν Eu.Luc.24.51, a perras de caza συνιστάμεναι ταχύ, διιστάμεναι X.Cyn.6.16, τοξεύει μικρὸν διαστάς Babr.1.9, cf. Philost.HE 10.9.

2 fig. enemistarse διαστήτην ἐρίσαντε Ἀτρεΐδης ... καὶ δῖος Ἀχιλλεύς Il.1.6, τῶν ἄλλων Ἑλλήνων εἴ τινές που διασταῖεν Th.1.18, Πομπηίου δὲ καὶ Καίσαρος διαστάντων Plu.2.205c
•oponerse, ponerse en contra τοὺς δὲ πρώτους ἄνδρας ... διαστῆναι πρὸς αὐτόν Plb.3.8.3, tb. en v. med. ὀρθῶς οὖν καθ' ὑπερβολὴν διίστω te pusiste en contra con muchísima razón Welles, RC 56.6 (Pesinunte II a.C.).

3 milit. dispersarse, batirse en retirada οἱ δ' ἐπεὶ προΐδοιεν, διίσταντο X.An.1.8.20, οἱ μὲν πολέμιοι καταπλαγέντες διέστησαν los enemigos se dispersaron espantados Plb.10.3.6
•colocarse a intervalos φυλακαὶ ... διεστεῶσαι puestos de guardia colocados a intervalos Hdt.3.72, τοσοῦτοι ἵπποι τε καὶ ἄνδρες διεστᾶσι Hdt.8.98, διάστηθι ¡mantén la distancia! voz de mando, Ael.Tact.42.1, τὸ μὲν πρῶτον ἐταράχθησαν ... ἔπειτα δὲ διιστάμενοι D.C.40.2.4
•dividirse διέστησαν κατὰ διακοσίους καὶ πλείους se dividieron en compañías de doscientos y de más Th.4.32.

4 lóg. y ret., en perf. act. diferir una cosa de otra, c. gen. πλούτου ἀρετὴ διέστηκεν Pl.R.550e, c. giro prep. οἱ βίοι πρὸς ἄλληλα διεστᾶσιν Arist.Pol.1256a29, ἡ τραγῳδία πρὸς τὴν κωμῳδίαν διέστηκεν Arist.Po.1448a17, ἀὴρ πρὸς ὕδωρ Arist.Ph.215b7, ἡ γὰρ ἀριστοκρατία διέστηκεν ἀπὸ ταύτης πολὺ τῆς πολιτείας (τῆς ὀλιγαρχίας) Arist.Pol.1289b3, cf. Plb.3.6.6, τὸ ‘ἐγώ’ τοῦ ‘νῶϊ’ διέστηκε κατὰ πολύ A.D.Synt.48.3, cf. 87.13, 16
•esp. part. diferente, distinto γραμμαὶ γάρ εἰσιν ἐκ διεστώτων δύο pues son dos líneas procedentes de distintos lugares E.Fr.382.11, ἓν συνίσταται σῶμα ... ἐκ διεστώτων σωμάτων Chrysipp.Stoic.2.124, cf. 3.24, ἡ αὔξησις ... ταύτῃ (τῇ ἐπιμονῇ) τῆς πίστεως διεστῶσα la amplificación es diferente en esto (en la insistencia) de la prueba Longin.12.2, cf. 8.2, σχήματά τινα ἐκ διεστώτων εἰς ἑνότητα παραλαμβάνεται A.D.Adu.175.29, cf. 176.1, (σώματα) διεστῶτα δέ, ὡς χορός (cuerpos) diferenciados, como un coro op. συνημμένα Ach.Tat.Intr.Arat.14.

II de colectivos, continuos, c. mov. real o fig.

1 separarse en partes, abrirse θάλασσα διίστατο Il.13.29, Q.S.3.589, cf. Ph.2.109, Opp.H.5.214, Q.S.12.457, τὸ νερτέρων ... διαστὰν γῆς ... βάθρον S.OC 1662, τὰ διεστεῶτα ὑπὸ σεισμοῦ Hdt.7.129, cf. Apollod.1.7.2, Q.S.14.652
•fig. de grupos humanos dividirse τὸ ἄλλο Ἑλληνικὸν ἐς ξυμμαχίαν ἑκατέρων διέστη el resto de Grecia se dividió para aliarse con uno u otro bando Th.1.15, ἡ Πελοπόννησος ἅπασα διειστήκει D.18.18, περίεστι τοίνυν ὑμῖν ἀλλήλοις ἐρίζειν καὶ διεστάναι os queda el querellaros mutuamente y el estar divididos D.2.29, ὁ δῆμος διέστη el pueblo se dividió Plu.Mar.34, c. distrib. κατὰ πόλεις δὲ διέσταμεν Th.4.61, διεστηκότων εἰς δύο ... τῶν ἐν ταῖς πόλεσι D.10.4, en figuras geométricas τὰς δὲ λοιπὰς (γωνίας) διισταμένας Procl.in Euc.171.24, καὶ ἡ ἐντὸς συνάγεται, καὶ ἡ ἐκτὸς ἐπὶ πλέον διίσταται Procl.in Euc.310.2
•descomponerse καὶ ὁ κυκεὼν διίσταται <μὴ> κινούμενος Heraclit.B 125, τὰ οὖρα διεστηκότα orina descompuesta e.e., no homogénea por presentar capas de sedimentación diferente, Hp.Aph.7.33
•romperse, quebrarse ὁ βωμὸς τῆς Ἀρτέμιδος διέστη εἰς μέρη πολλά A.Io.42.2.

2 extenderse, alargarse ἔχει τὰς ἁρμονίας ... διεστώσας tiene armonías distendidas op. συμπεπυκνωμένας D.H.Dem.43.2
•del tiempo alargarse, transcurrir ἔτους] διεστῶτος al cabo de un año Welles, RC 4.11 (Teos IV a.C.), διαστάσης ὡσεὶ ὥρας μιᾶς Eu.Luc.22.59.

III en sent. estático

1 distar, estar separado τὸ (ὄρος) δέ οἱ δίχα πουλὺ διέστη Call.Iou.31, μή]τε μὴν ἥττων παραφυλακὴ ἀπὸ παραφυλακῆς μείζονος τεσσαράκοντα σταδίων ... διεστηκέτω y que un puesto de aduana pequeño no diste de uno grande más de cuatrocientos estadios, SEG 39.1180.40 (Éfeso I d.C.), αἱ ὀροφαὶ ... διέστησαν ἀπ' ἀλλήλων Agath.5.3.9, cf. D.S.1.7
•cien. αἱ μὲν (ἄτομοι) εἰς μακρὰν ἀπ' ἀλλήλων διιστάμεναι Epicur.Ep.[2] 43, τὰ κέντρα τοῦ βάρεος ἴσα ἀπ' ἀλλάλων διέστακεν Archim.Aequil.1.6, τὸ ... στερεὸν τριχῇ διαστάν el sólido de tres dimensiones Procl.in Euc.99.8, Ὀιστὸς, ἔξω δὲ τοῦ βορείου πόλου οὐ πολὺ διεστώς Vett.Val.13.12.

2 estar en pie, estar tieso ἐπ' ἄκρων δὲ διίσταται τῶν ποδῶν ἀνακλώμενος Luc.Ner.7, χιτὼν ... ὥσπερ ἐλασθέντος διεστηκώς τοῦ χρυσοῦ una túnica rígida como de oro batido Lyd.Mag.2.2.

3 detenerse de astros οὐδεὶς διὰ τῶν ζ (ἀστέρες) διέστηκεν Vett.Val.223.10.

B tr., en pres., fut. y aor. sigm.

I de individuos diferentes

1 separar τοὺς λόχους Th.4.74, (αὐτούς) εἰς μέρη πολλά D.18.61, ζῶντας ... ἡμᾶς οὐθὲν ἀλλήλων διέστησε estando vivos no hubo nada que nos separara unos de otros Plu.Ant.84, cf. Pomp.19, τὰ ... τρίγωνα de dos figuras originariamente unidas, Papp.58, c. ac. y gen. o gen. c. prep. διαστῆσαι ... τὰ χείλη τῶν ὀδόντων Gal.18(2).597, ὀνόματα ἀπ' ἀλλήλων διιστάναι D.H.Dem.38.3, en v. pas. τὰ ... διϊστάμενα κατὰ συμφύσιας, ἀδύνατα ὁμοιωθῆναι las partes separadas en las sínfisis no pueden ser reunidas Hp.Mochl.41
•en v. med. mismo sent. ἐπὶ γὰρ γῆς βεβῶτες γεώδη γένη διιστάμενοι pues cuando andamos sobre la tierra separando substancias térreas Pl.Ti.63c
•c. dos ac., fig. considerar por separado ἐὰν διαστησώμεθα τόν τε δικαιότατον καὶ τὸν ἀδικώτατον Pl.R.360e.

2 distinguir c. ac. y gen. de cosa ὁ Ἀριστοτέλης ... διιστὰς αὐτὴν (τὴν θυννίδα) τοῦ θύννου Ath.303d, sólo c. ac. διαστήσαις ἂν τὰ ξυμμεμειγμένα Aret.SA 2.2.15
•abs. hacer una distinción κατ' εἴδη διιστάς Pl.Phlb.23d.

3 fig., de pers. poner en desacuerdo, enfrentar c. ac. y gen. de pers. o gen. c. prep. τοὺς μὲν λόγοις ἡμῶν διιστάναι enfrentar a los unos con nosotros por medio de discursos Th.6.77, διιστάναι τοὺς πένητας ἀπὸ τῶν εὐπόρων D.H.9.17.

II de colectivos, continuos y plu.

1 dividir, partir σφῆνες ... διίστασαν τὸ ξύλον Paus.6.14.8, βοῦν ... διαστήσας παρὰ βωμῷ Nonn.D.4.351
•fig. dividir internamente, desunir τὴν Ἑλλάδα Hdt.9.2, τὸν δῆμον ἡμῶν Ar.V.41, οὐ γὰρ ὁ θεὸς διέστησεν ... τὴν οὐσίαν Plu.2.430e, en v. pas. τῆς ὕλης ἐπ' ἀμφότερα διισταμένης Plu.2.429c
•dividir en dos partes προσέταξε τοῖς ὑπηρέταις διαστῆσαι τὸ πλῆθος ordenó a los lictores que dividieran a la multitud en dos partes App.Hisp.36, τὴν θάλασσαν διέκοψαν καὶ διέστησαν Clem.Al.Ecl.6, διαζευκτικοὶ δέ εἰσιν ὅσοι τὴν μὲν φράσιν ἐπισυνδέουσιν, ἀπὸ δὲ πράγματος εἰς πρᾶγμα διιστᾶσιν D.T.642.31
•c. suj. abstr. ἡ δὲ πολυφιλία διίστησι καὶ ἀποσπᾷ καὶ ἀποστρέφει Plu.2.95a.

2 extender en todas direcciones ἀράχνια δ' εἰς ὅπλ' ἀράχναι λεπτὰ διαστήσαιντο que las arañas extiendan sobre las armas en todas direcciones sus tenues telas Theoc.16.97
•distender διίστησι γὰρ τὸ στόμα la pronunciación de la ómicron, D.H.Comp.14.13
•hinchar τοὺς μὲν κενοὺς ἀσκοὺς τὸ πνεῦμα διΐστησι· τοὺς δ' ἀνοήτους ἀνθρώπους τὸ οἴημα los odres vacíos los infla el viento; a los hombres imbéciles la arrogancia Demoph.Sim.57.

III con énf. en lo estático

1 poner distancia entre τὰ ἁμαρτήματα ὑμῶν διιστῶσιν ἀνὰ μέσον ὑμῶν καὶ τοῦ θεοῦ LXX Is.59.2
•en sent. temp. dejar pasar μικρὸν ... διαστήσαντα χρόνον Plu.2.119a, μέσας διαστήσας ἡμέρας δύο Col.Memn.23.7 (II d.C.), διαστήσαντες ὀλίγον Clem.Al.Paed.1.6.35, βραχὺ διαστήσαντες medic. en BKT 3.20.

2 acordar, convenir en v. med. διαστησαμένο[υ μο]υ [πρὸς] αὐτὸν ἐφ' ᾧ ἀποδώσειν μοι ... PTeb.805.10 (II a.C.), περὶ ὧν σοι διεστάμην περὶ τῆς γῆς PTeb.22.4 (II a.C.), más frec. en v. pas., en part. οὐθὲν τῶν διασταθέντων μοι πρὸς αὐτὸν ἐπὶ τέλος ἤγαγεν no cumplió ninguno de los acuerdos entre nosotros, PLugd.Bat.22.11.13 (II a.C.), τὸ διεστάμενον πρὸς αὐτὸν κεφάλαιον PTeb.711.6 (II a.C.), τῷ διασταθέ(ντι) [τρ]όπῳ BGU 1781.10 (I a.C.), ἡ διεσταμένη [τιμή BGU 1837.10 (I a.C.), τὸ διεσταμένον παραχ[ωρ]ητικὸν ἀργυρικὸν κεφάλαιον Stud.Pal.20.1.12, cf. PRoss.Georg.2.14.7 (ambos I d.C.).