διαστέλλω
A tr.
I
τὸ δέρμαHp.Morb.2.18, cf. Arist.HA 549a25,
συνεσταλμέναHp.Off.11,
τοὺς ὑμέναςStr.6.1.9,
(τὴν φάραγγα) τόν τε τῆς ἄνω πόλεως καὶ τὸν κάτω λόφον διαστέλλεινI.BI 5.140,
αὐτὸν ... εἰς κακὰ ἐκ πάντων τῶν υἱῶν ΙσραηλLXX De.29.20, cf. Nu.8.14, 3Re.8.53
•apartar, retirar, desviar
(τὴν αὐλαίαν)LXX Iu.14.15,
τὴν κόμηνLuc.Tox.30,
τὸ φῶς εἴσωPlu.2.517b, fig.
διαστείλας ὥσπερ ἀνθηρὸν παραπέτασμα τὴν δόξαν αὐτῶνPlu.2.471a
•presentar o computar en un registro o asiento separado
ἀπογράφειν ... τ[ό] ... πλῆθος τῶν ἀρουρῶν ... διαστέλλοντας τὴν ἱερὰν γῆνPRev.Laws 36.7 (III a.C.), en v. pas.
εὗρον ὑπ' Ἀρείου διεσταλμένας ἀπὸ τῆς γῆς τὰς κρατίστας ἀρούρας καPAmh.40.5 (II a.C.), cf. BGU 552A.1.10, POxy.2119.9 (ambos III d.C.).
2 abrir
τὴν σκηνήνPlu.2.182d,
τὸ στόμαLuc.Am.53,
(τὸν ἀνταγωνιστήν)en sent. sexual, Luc.Asin.9,
τοῦ δὲ περιεστῶτος ... στρατοῦ ... τὴν πάροδον διαστέλλοντοςHld.10.23.4, en v. pas.
ὑπερῷα ... διεσταλμένα θυρίσινpalacios abiertos con ventanales LXX Ie.22.14,
(θώραξ) μόνοις τοῖς μηροῖς ... διαστελλόμενος(una coraza) abierta únicamente a la altura de los muslos Hld.9.15.3.
3 cortar, hendir
ἀετοῦ ... τόπον βουνοειδῆ ... διαστέλλοντος τοῖς ὄνυξιPlu.Thes.36,
διαστέλλοντα τὰ μὲν τὸν ἀέρα τὰ δὲ τὸ ὑγρόνref. a aves y peces, Arist.IA 713a12, cf. Plu.2.915a, en v. pas., Plu.2.950b
•trinchar
τὸν ἕνα πόδα (τοῦ χοιριδίου)Vit.Aesop.G 42 (cód.)
•despedazar
σὲ διαστείλασα γνάφοιςAP 7.133 (D.L.).
4 dispersar
ἡ σελήνη ... διαστέλλουσα τὰ νέφηPlu.Arat.22,
ὁ δὲ ... τοὺς κατὰ πλεῦρον ἀεὶ διαστέλλωνy él dispersando sin tregua a los que se le acercaban por el costado I.BI 5.62.
5 dilatar
τὰ σώματα op. συστέλλομαιPhlp.Aet.424.21, abs.
op. συνθλίβεινArist.Iuu.472a25
•aumentar
τὴν προπέτειανSerap.Man.39 (p.57).
II
ταῦτα ... διαστεῖλαιhacer una distinción entre ellas Str.1.2.31,
διαστέλλων τὸν λεγόμενον γόνονAth.285b,
τό τε ὠφέλιμον καὶ τὸ ἐπιζήμιον ... εἶδοςPh.1.320, cf. Clem.Al.Strom.6.10.82,
ἣν ἕκαστον ἔχει φύσινPh.1.118,
γλυκὺ ὕδωρ ἀπὸ πλατέοςAth.41b, cf. 571d, Synes.Ep.66,
τοῖς ἐπιθέτοις τὰς χρήσειςAth.25a,
τὸ ἀγαθὸν τοῦ δικαίουClem.Al.Strom.2.8.39,
Τρ[ῶ]ας διέστα<λ>κεν τ(ῶν) ΔαρδάνωνSch.Er.Il.2.819 (p.174),
τὸ πνεῦμα πρὸς τὸ κατὰ σάρκαAth.Al.M.26.665C, en v. pas.
διασταλέντων τοῦ ‘ἡμῖν’ καὶ τοῦ ‘ἁπλῶς’Origenes Io.1.34
•gram.
τὸ μὲν διαστέλλειuno tiene valor distintivo A.D.Pron.39.1,
ὁ γὰρ τόνος διαστέλλει τὸ σημαινόμενονSch.Ar.Pl.109i, cf. anón. en POxy.1012.16.5
•constr. c. ἀνὰ μέσον:
διαστεῖλαι ἀνὰ μέσον τῶν ἁγίων καὶ τῶν βεβήλωνdistinguir entre lo sacro y lo profano LXX Le.10.10, cf. 11.47, Psalm.Salom.2.34, Ru.1.17
•fig. abs.
ὅρασις διαστέλλουσαref. a la visión profética, LXX 1Re.3.1
•en v. med. mismo sent.
τὰς ὁμωνυμίαςStr.8.3.6,
εὐτελῆ ἀμφιβολίανOrigenes Io.4.21, cf. Eus.PE 11.7.10, c. ac. int.
πραγμάτων διαφοράςPh.1.162, cf. Str.10.3.7, Ammon.Diff.16, abs., Clem.Al.Strom.1.20.99, Paed.1.8.68.
2 cien. dividir
ταύτην (φύσιν) ... δίχαPl.Plt.265e,
τὸ μέλος τῷ διαψάλματιCyr.Al.M.69.725C, en v. pas.
τῶν κλιμάτων ἐν παραλληλογράμμῳ σχήματι διαστελλομένωνal estar divididos los climas en forma de paralelogramo Posidon.249
•gram. separar con interpunción
βελτίον ἐπὶ τὸ ‘δεῦρο’ δ.Sch.Er.Il.1.153a, cf. 2.136-7.
3 precisar, concretar, definir con exactitud, dejar claro
τὰ λεγόμεναPl.Euthd.295d,
τὸ τῷ εἴδειArist.Top.134b22,
τὸ πλεοναχὸν τὸ τῆς ῥητορικῆςPhld.Rh.2.93Aur., c. inf.
ψυχή, ἡ ἂν ὀμόσῃ διαστέλλουσα τοῖς χείλεσιν κακοποιῆσαιLXX Le.5.4, en v. pas.
τὰ διεσταλμέναLXX 2Ma.14.28, cf. Ep.Hebr.12.20, SEG 38.1462.36 (Enoanda II d.C.)
•en v. med. mismo sent.
ποῖα δὲ διαστέλλει;Pl.R.535b,
πάσας τὰς συμμαχίαςPlb.22.9.10, c. περί Arist.Pol.1268b32, Phld.D.3.fr.8.5, Plb.29.12.12, 36.17.1,
ὑπὲρ δὲ Σικελίας τἀναντίαPlb.3.23.5, cf. 16.28.5
•interpretar
τὸν νόμονPlb.12.16.7,
τὰς τῶν ἄλλων δόξαςPlb.12.25c.3, en v. pas.
ταῦτα ... ἐπὶ τῶν ἀρρενικῶν γενέσεων ... διέσταλταιVett.Val.192.32
•fijar
τὸν μισθόνLXX Ge.30.28, en v. pas.
τινα ... οὐ διεσταλμένην ἔχει τὴν προφοράνalgunas (palabras) no tienen una pronunciación fijada A.D.Synt.37.7
•designar, señalar para un fin, LXX Io.20.7.
4 proferir, pronunciar
εὐχὰς ... ἃς διέστειλεν τὰ χείλη μουLXX Ps.65.14.
B intr. en v. act. y med.
I
Τίτου δὲ πρὸς τὸ συνέδριον διαστείλαντοςPlb.18.47.11.
2 dirigir un requerimiento judicial
διέσταλκέν μοι ὡς ἐνεδρεύσαντι ... υἱὸν αὐτοῦPOxy.484.8 (II d.C.)
•tb. en v. med. mismo sent. PRyl.113.14 (II d.C.).
II sobre διά indicando ‘mediación’
1 dar un encargo, encomendar, ordenar c. dat. de pers.
αὐτῷ ... περὶ τούτωνD.S.28.15
•frec. en v. med. mismo sent.,
καὶ διεστέλλετο αὐτοῖς λέγωνEu.Marc.8.15, c. inf. o complet.
ὑμῖν προνοεῖσθαι, ὅπως ...UPZ 111.6, cf. 11.23 (ambos II a.C.), D.S.11.38, Clem.Al.Strom.5.12.78, PWash.Univ.20.9 (IV d.C.),
διεστείλατο αὐτοῖς πολλὰ ἵνα μηδεὶς γνοῖ τοῦτοles ordenó con insistencia que nadie supiera esto, Eu.Marc.5.43, cf. Eu.Matt.16.20, abs. Epiph.Const.Haer.8.5.4, Cyr.Al.M.69.600D.
2 sólo en v. med. amonestar, advertir
τῷ δικαίῳ τοῦ μὴ ἁμαρτεῖνLXX Ez.3.21.
III gener. v. med.-pas.
1 dilatarse los pulmones, Arist.Aud.800b2, en v. act.
αἱ φρένες op. συστέλλεινGal.2.657.
2 dispersarse, expandirse
κατὰ τοῦτον τὸν τόπον διασταλέντα τὰ ὑγράArist.Pr.891a2
•dispersarse, disiparse en v. act.
διασταλήτω μοι πᾶσα νεφῶν σκοτίαPMag.4.2471.