ἀλλήλους, -ας, -α
• Alolema(s): dór. ἀλλάλους Pi.P.4.93; át. ἀλλλς IG 12.116.21 (V a.C.); arcad. ἀλλᾱλς SEG 25.447.5 (Arcadia III a.C.)
• Morfología: [dat. lesb. ἀλλάλοισι Alc.330, el. ἀλάλοις SIG 9.4 (Olimpia VI a.C.); jón. gen. ἀλληλέων Hdt.4.113, Hp.Aër.12; du. ἀλλήλοιιν Il.10.65; sg. ἄλληλον IG 22.1668.59 (IV a.C.)]


A usos recíprocos

I como régimen de verbos

1 en ac.:

a) sin prep. uno(s) a otro(s), entre sí, mutuamente ἀλλήλους ἐνάριζον Il.9.530, 11.337, ἀ. ὀλέκουσι Il.11.530, ἀ. καθ' ὅμιλον ἐναιρέμεν Il.13.338, τοῖσι ... κτείνουσιν ἀλλήλους A.Eu.219, cf. Ar.Eq.898, δῄουν ἀ. Il.15.708, cf. Eumel.9K., ἀ. τρώσητε Od.16.293, 19.12, βάλλον δ' ἀ. Od.9.55, ἔσθειν ἀ. Hes.Op.278, ἀ. δάπτοντες Emp.B 136.2, οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν ... διέφθειρον ... ἀλλήλους Th.3.81, σπῶντας ἐν χηλαῖσιν ἀλλήλους S.Ant.1003, ἀλλήλους τ' αἰδεῖσθε Il.5.530, ἀ. πτώσσοιμεν Il.20.427, ἀσπασίως δ' ἴδον ἀλλήλας h.Cer.458, μίνυνθά περ ἀμφιβαλόντε ἀ. abrazándonos el uno al otro, Il.23.98, κλέπτειν μοιχεύειν τε καὶ ἀ. ἀπατεύειν Xenoph.B 11.3, 12.2, ἀ. δ' ἀπατῶσιν Thgn.59, 1113, cf. Hdt.1.153, ἠδίκουν ἀ. Pl.Prt.322b, ἐλῄζοντο ... ἀ. Th.1.5, ἀλλήλους ἀγαπᾶν Eu.Io.13.34, Ep.Rom.13.8, (φρόνησις καὶ δύναμις) ἄλληλα ἀεὶ διώκει καὶ ζητεῖ καὶ συγγίγνεται Pl.Ep.310e, en el diálogo ἀλλήλους τ' εἴροντο τίς εἴη καὶ πόθεν ἔλθοι Od.17.368, Νύξ τε καὶ Ἡμέρη ... ἀλλήλας προσέειπον Hes.Th.749, προσαγορεύειν ἀ. Hdt.1.134, ἰάμβιζον ἀ. Arist.Po.1448b32, ἐπερω(τ)ήσαντες ἀλλήλους PHarris 139.9 (III a.C.), cf. PSI 1037.31 (IV a.C.), SB 7814.35 (III a.C.);

b) c. prep.: πρός c. verbos de decir uno(s) a otro(s), entre sí ὡς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον Il.5.274, 7.464, Od.4.620, 14.409, πρὸς ἀ. ἐνέποντες Il.11.643, πρὸς ἀλλήλας λαλοῦσιν αἱ πόλεις Ar.Pax 539, ἔλεγον πρὸς ἀλλήλους Eu.Marc.4.41
c. otros verbos uno(s) a, hacia otro(s), entre sí, mutuamente πρὸς ἀ. ἔβαλον τανυηκέας ὄζους (los árboles) tendían sus largas ramas unos hacia otros, Il.16.768, ὅτι ἂν ... διαθῶνται πρὸς ἀ. Sol.Lg.76a, συμβάλλειν πρὸς ἀλλήλας prestarse unas a otras Ar.Ec.446, πρὸς ἄλληλα συγκεράννυται Thal.B 3, δια]λύεμ π[ρ]ὸς ἀλλλς IG 12.116.21 (V a.C.), Κορινθίῳ κεράμῳ ἁρμόττοντι πρὸς ἄλληλον IG 22.1668.59 (IV a.C.)
c. intención hostil uno(s) contra otro(s) ξυμπεσεῖσθαι πρὸς ἀλλήλας τὰς ναῦς Th.2.84.2, ὅπλα κρουσμένα πρὸς ἄλληλα Th.3.22, cf. Plb.1.3.1
c. gen. por obra uno(s) de otro(s) πρὸς ἄλλήλοιν θανεῖν E.Ph.1269;

c) c. εἰς y verbos de ver uno(s) a otro(s) ἐς ἀλλήλους δὲ ἴδοντο se miraron uno a otro, Il.24.484, cf. Od.10.453, 18.320, ἐς ἀ. ὁρόωντες Od.20.373, δεινὰ δ' ἐς ἀλλήλας δράκον Hes.Sc.262, ἔμβλεπον πρὸς ἀ. Eu.Io.13.22., c. otros verbos νεῦσαν ἐς ἀ. h.Hom.7.9, μυθεῦσαι τάδ' ἐς ἀλλήλας E.IA 789, στωμυλλόμεθ' εἰς ἀ. Ar.Pax 995, ἐμπιπτούσας εἰς ἀλλήλας Ar.Nu.384, cf. 378, ταχὺ δὲ μεταλλάττουσι τάς τε ἰδέας καὶ τὴν δύναμιν εἰς ἀλλήλους cambian rápidamente entre sí de forma y propiedad Pl.Plt.291b, ποταμοὶ ... τελευτῶντες ... εἰς ἀ. Arist.Mete.356a23;

d) c. otras prep. κατ' ἀ. ... ἐπολέμουν Th.1.14, ξυνελέγοντο ... παρ' ἀ. Th.2.3, παραβαλόντες οὐν παρ' ἀ. Pl.Grg.472c, ταραχθεῖσαι (las naves) περὶ ἀλλήλας Th.7.23.

2 en dat.:

a) dat. propio uno(s) a (los) otro(s) c. verbos de ‘dar’ δῶρα δ' ἄγ' ἀλλήλοισι ... δώομεν ἄμφω Il.7.299, ἀ. πόρον ξεινήϊα καλά Il.6.218, τεύχεα δ' ἀλλήλοις ἐπαμείψομεν Il.6.230, διδόναι γὰρ αὐτὰ δίκην καὶ τίσιν ἀλλήλοις τῆς ἀδικίας Anaximand.B 1, δίκας ... ἀλλήλοις διδόναι καὶ δέχεσθαι Th.1.140, κοινῶν λόγων δώσοντες ἀλλήλοις ἔριν E.Ba.715
c. verbo de ‘socorro’ ἀμυνέμεν ἀλλήλοισιν Il.14.369, cf. Democr.B 255, ἀλεξέμεν ἀλλήλοισιν Il.3.9, παρεβοήθουν ἀ. Plb.1.76.1
c. verbos de ‘decir’ uno(s) a otro(s) ἔπε' ἀ. πίφαυσκον Il.10.202, τοὶ δ' ἀ. κέλευον Il.2.151, cf. 8.346, πεποίθομεν ἀ. Od.10.335, ἀλλήλοισιν ἐμβαβάξαντες Hippon.46, en el duelo y canto alternado παῖδες ... χῆραί τε γυναῖκες ἀλλήλοισιν ὀδύρονται Il.2.290, τοὶ μὲν ἀλλάλοισιν ἀμειβόμενοι γάρυον Pi.P.4.93, ἀντέκλαζον ἀλλήλαις μέλος E.Ba.1057;

b) en dat. sociativo uno(s) con otro(s) ἀλλήλοισι δὲ τώ γε συναντέσθην se encontraron los dos, Il.7.22, παρθένος ἠΐθεός τ' ὀαρίζετον ἀ. Il.22.128, ἥρμοσεν ἀ. ensambló unos con otros, Od.5.247, ἐμβολάδην ἐστράμμεναι ἀλλήλῃσι entrelazadas (las ramas) unas con otras, h.Merc.411, ἐμισγόμεθ' ἀ. Od.1.209, μείξαντες ἀλλάλοισ' Ἄρευα Alc.330, ἐκ γὰρ τοῦ Νείλου διώρυχες ἐσέχουσι οὐ συμμίσγουσαι ἀλλήλῃσι Hdt.2.138, οὔ τε μίσγεσθαι ἀ. ἠδύνατο Diog.Apoll.B 2, ταῦτα μὲν μεμειγμένα καὶ κεκρημένα ἀλλήλοισιν Hp.VM 14, cf. 19, ταῦτα δὲ συνᾴδειν ἀλλήλοις οὐδαμῶς y que no concuerdan una con otra de ninguna manera Plb.1.15.9, τῷ ἀκολουθεῖν ἀλλήλοις ὥσπερ ἀρχὴ καὶ αἴτιον Arist.Metaph.1003b23, συνέαν κ' ἀλάλοις convengan unos con otros, SIG 9.4 (Olimpia IV a.C.);

c) c. verbos que indican oposición uno(s) contra otro(s) νεικεῖν ἀ. Il.20.252, ἀ. ἐπόρουσαν Il.4.472, ἐφέστασαν ἀ. Il.15.703, ἀτὰρ ἀσπίδες ἔπληντ' ἀ. Il.4.449, οἱ δ' ἤντεον ἀ. Il.7.423, ἐρίζετον ἀ. Od.18.38, ἀ. κοτέοντες Hes.Sc.403, ἀγωνίζονται ἀ. Democr.B 279, ὑπὸ ἀνέμων ἀ. ἐναντιωθέντων Hp.Aër.8, πολεμοῦντες ἀ. Th.1.18.3, λόγοι ἀντικείμενοι ἀλλήλοις Protag.B 6a, ἀλλήλοις ἀντικεῖται Ep.Gal.5.17, ἐγκαλεῖν ἀ. Act.Ap.19.38;

d) c. prep. ἐπί + verbo de movimiento uno(s) contra otro(s) ἐπ' ἀ. ἰόντε Il.6.121, cf. 5.630, ἐπ' ἀ. ἵεσαν βέλεα Hes.Th.684, ἐπ' ἀ. φέρον Ἄρηα Il.3.132, ἐπ' ἀ. ἐστασίασαν Hdt.1.60, τοιαῦτ' ἐπ' ἀλλήλοισιν ἀμφικείμενοι λύγδην ἔκλαιον πάντες S.OC 1620;

e) c. prep. ἐν entre ellos, entre sí γάμον γλυκὺν ἐν ἀλλάλοισι μεῖξαι Pi.PA.223, στάσιν ... τεύχειν ἐν ἀ. A.Pers.189, cf. Pr.200, στασιάσαντες ἐν ἀλλήλοις Th.1.24.4
c. verbos de ‘decir’ λόγοι δ' ἐν ἀ. ἐρρόθουν κακοί S.Ant.259, cf. Th.4.66, 5.36
c. μετά: χαρίεντα μετ' ἀ. λέγοντες Thgn.763.

3 en gen.

a) c. verbos que rigen gen. uno(s) a otro(s), uno(s) de otro(s) γευσόμεθ' ἀλλήλων ... ἐγχείῃσιν Il.20.258, ἀλλήλων ἐγέγευντο se estaban comiendo unos a otros Th.2.70, οὐδ' ἀ. ἀλέγουσι no se cuidan el uno del otro, Od.9.115, ἤμβροτον ἀ. se erraron el uno al otro, Il.16.336, ἔγχεα δ' ἀ. ἀλεώμεθα Il.6.226, en du. Il.10.65, ἀλλήλων ἀλεείνοντες βέλεα Il.17.374;

b) c. verbos de separación uno(s) de otro(s) μάλ' ἕστασαν ἀ. Il.13.708, ἀ. ἀπέχονται Il.14.206, cf. Hes.Op.135, ἀφεστᾶσι ἀ. Plb.6.27.7, οὐ κεχώρισται ἀλλήλων τὰ ἐν τῷ ἑνὶ κόσμῳ Anaxag.B 8, χωρίζουσι δ' ἀλλήλων λόχους E.Ph.108, ὡς πολλὸν ἀ. κεχωρισμένα Hdt.7.46, cf. Plb.1.28.3, διαφέρουσιν ἀλληλέων Hp.Aër.12, cf. Plb.1.42.2;

c) c. prep. uno(s) de otro(s) γηθοσύνας δὲ δέχοντο παρ' ἀ. ἔδι[δόν τε h.Cer.437, ἀπ' ἀλλήλων διέχουσι Emp.B 22.6, κύκλῳ καὶ ἐξ ἀλλήλων δείκνυσθαι demostrar por la prueba circular o recíproca e.d. el círculo vicioso Arist.APr.57b18
c. μετά uno con otro Διόνυσος καὶ Ἀφροδίτη λέγονται μετ' ἀ. εἶναι dicen que hay una relación mutua entre el amor y el vino Arist.Pr.953b31.

II dep. de adj. o adv.

1 en dat.

a) c. adj. pred. (los) uno(s) para (los) otro(s), entre ellos ἀγνῶτες θεοὶ ἀλλήλοισι πέλονται Od.5.79, πάντα γνωστὰ ... ἀλλάλοις Philol.B 11, c. φίλος: φίλα εἰδότες ἀ. Od.3.277, φίλα φρεσὶν ἀ. h.Hom.29.9, οὔποτ' ἂν ἀ. ἄρθμιοί οὐδὲ φίλοι εἶεν Thgn.326, πιστοὶ ἐπ' ἀ. ... ἐσσόμεθα Thgn.1246, en compar. abrev. ἡ ζόη καὶ ἡ γλῶσσα ἐμφερής ἐστι ἀλλήλοισι Hdt.2.105;

b) c. adj. de semejanza uno(s) a otro(s), entre sí μάλα εἰκέλω ἀλλήλοιιν ἔμμεναι Od.19.384, σπερμάτων ... οὐδὲν ἐοικότων ἀλλήλοις Anaxag.B 4, (ζῷα) οὔτε ἰδέαν ἀλλήλοις ἐοικότα Diog.Apoll.B 5, διαφόρους εἶναι τὸν πάντα χρόνον τῆς ζόης ἀ. Hdt.6.52, παραπλήσιαι ἀ. Hdt.2.57, εἴτε μὴ ὁμοειδεῖς, μήτε αὐταὶ ἀλλήλαις Arist.Metaph.991b25;

c) c. adj. o adv. que indican proximidad, posición uno(s) de otro(s) πλησίοι ἀ. Il.23.732, μάλα σχεδὸν ἀ. Od.9.23, ἀ. ἀπόπροθεν ὧμεν ἑταῖροι Thgn.595, ἐναντίοι ἀ. Il.11.67, συνήθεας ἀ. Hes.Th.230.

2 en gen.

a) c. adj. o adv. que indican proximidad o separación uno(s) de otro(s) πλησίον ἀ. δεδμημένοι Il.6.245, cf. Od.5.71, 12.102, ἀντίον ἀ. Il.5.569, cf. Hdt.2.154, ἅμα δ' ἀλλήλων ἐφίκοντο llegaron el uno junto al otro, Il.13.613, ἀγχοῦ τε ἀ. Hdt.7.175, ἀ. πέλας E.Ph.1423;

b) c. ἄνευ el uno independientemente del otro ἄνευ ἀ. μήτε σπένδεσθαί τῳ μήτε πολεμεῖν Th.5.39, cf. 6.18, καὶ τῷ εἶναι δὲ ἄνευ ἀλλήλων πρότερα en cuanto al ser son previas e independientes unas de otras Arist.Metaph.1034b32.

3 en ac. πρὸς ἀλλήλους: Ἄρη ἐμφύλιόν τε καὶ πρὸς ἀλλήλους θρασύν A.Eu.863, cf. Pr.491.

III dep. de nombres

1 en. gen.

a) uno(s) de otro(s), mutuo ξεῖνοι δ' ἀ. ... εὐχόμεθ' εἶναι Od.1.187, χεῖρας τ' ἀ. λαβέτην se dieron los dos la mano, Il.6.233, cf. ἀγκὰς δ' ἀ. λαβέτην en una llave de lucha Il.23.711, κήδεσιν ἀ. τερπώμεθα ... μνωομένω Od.15.399, cf. h.Cer.435, ἴδμεν δ' ἀ. γενεήν Il.20.203, cf. 5.874, ἀγνοήσομεν τοὺς ἀ. λόγους no entenderemos la lengua el uno del otro Gorg.B 11a.7
ἀλλήλων αἴτια causas recíprocas (οἷον τὸ πονεῖν τῆς εὐεξίας καὶ αὕτη τοῦ πονεῖν) Arist.Metaph.1013b9, τὸ δὲ καθ' εἷς ἀλλήλων μέλη uno a uno (somos) miembros unos de otros, Ep.Rom.12.5;

b) c. ἐξ: οὐ μόνον ἀγαθοὺς δεῖ τοὺς ἐξ ἀλλήλων παιδοποιουμένους εἶναι X.Mem.4.4.23, τὴν ἐξ ἀλλήλων γένεσιν Arist.Metaph.988b31, cf. BGU 110.14 (II a.C.);

c) c. διά: ἡ δι' ἀλλήλων δεῖξις la prueba recíproca, el círculo vicioso Arist.APr.59a32, ὁ δὲ δι' ἀ. τρόπος D.L.9.89.

2 c. dat. pos. ἀρωγὴ δ' οὔτις ἀλλήλοις παρῆν A.Pers.414.

3 c. πρός y ac. πρὸς ἀλλήλους en pap. mutuo τὴν πρὸς ἀλλήλους συμβίωσιν PSI 921.28 (II a.C.), τιμῆς τῆς συγχωρηθείσης πρὸς ἀλλήλους PEnteux.3.3 (III a.C.)
en fil. y cien., esp. en mat. uno(s) respecto a otro(s), uno(s) en relación a (los) otro(s) οὐκ ἂν δύναιτο ἄπειρα εἶναι, ἀλλ' ἔχοι ἂν πείρατα πρὸς ἄλληλα Meliss.B 6, τί γὰρ αὐτὸ φήσομεν εἶναι κρήσιας αὐτῶν ἄλλην πρὸς ἄλληλα ἐχούσας δύναμιν; Hp.VM 19, πρὸς αὑτὰ καὶ πρὸς ἄλληλα en sí y en relación con los demás Pl.Grg.451c, Ti.62b, λέγω δὲ τῶν ἁπλῶς μαλακῶν καὶ μὴ πρὸς ἄλληλα Arist.Mete.386b32
c. otras prep. πνεύματα ... εἰς ἄλληλα στάσιν ... ἀποδεικνύμενα A.Pr.1086, ὑπ' ἀλλήλων φόνῳ por una muerte recíproca (de Eteocles y Polinices), A.Th.813.

B usos no recíprocos

I dep. de verbos de estado o verbos en perf.

1 c. παρά uno(s) junto a otro(s) παρ' ἀλλήλοισι τετάσθην estaban tendidos el uno junto al otro, Il.4.536, cf. 544, παρ' ἀλλήλοισι μένοντες Tyrt.6.15, cf. 7.11.

2 c. ἐπί uno(s) encima de otro(s) μνηστῆρες ἐπ' ἀλλήλοισιν κέχυντο los pretendientes estaban amontonados unos encima de otros, Od.22.389, cf. Il.5.141, χαλέπ' ἄλγε' ἐπ' ἀλλήλοισι τιθέντες Il.5.384, ἐπ' ἀλλήλοις ἀποθνῄσκοντες ἔκειντο Th.2.52.2.

3 correlativo, correlativamente ἐφεξῆς παρ' ἄλληλα ἔθηκεν los colocó en orden correlativo de elementos de un discurso, Pl.Phdr.264b, de episodios μετ' ἄλληλα Arist.Po.1451b35, cf. 1452a4, εἰ λέγεται πρὸς ἄλληλα ταῦτα Arist.Metaph.1011a1.

II en gen. de unos y otros νεκρούς τ' ἀ. ἔρυον arrastraban los cadáveres de uno y otro (ejército) Il.18.540, ἦρχε τὰ ἔθνεα ἀλλήλων Hdt.1.134, κατεπατέοντο ζωοὶ ὑπ' ἀλλήλων eran pisoteados vivos por unos y otros Hdt.7.223, δέομαι ὑμῶν ... διδάσκειν ἀλλήλους And.Myst.37, cf. ἀλλήλων· ἀντὶ τοῦ ἑαυτῶν E.Fr.1125.
• Etimología: Surgido de una repetición de ἄλλος, q.u.