I intr.

1 errar, equivocarse σοφῷ γὰρ αἰσχρὸν ἐξαμαρτάνειν A.Pr.1039, τοῖς πᾶσι κοινόν ἐστι τοὐξαμαρτάνειν S.Ant.1024, εἰκός τε μᾶλλον τοὺς γέροντας ἢ νέους τι κλάειν, ὅσῳπερ ἐξαμαρτάνειν ἧττον δίκαιον αὐτούς Ar.Nu.1419, οὐδεὶς σύνοιδεν ἐξαμαρτάνων πόσον ἁμαρτάνει τὸ μέγεθος Men.Fr.334.1, c. dif. constr.: c. ac. int. ἅπαντα τὰ μέγιστα ἐξαμαρτήσεις cometerás todos los mayores errores Hp.Acut.(Sp.) 13, c. part. pred. ἐξαμαρτάνω δικάζων; Ar.V.515, μή τι παίοντες ἐξαμάρτωμεν X.Cyr.2.1.16, cf. 3.3.56, c. περὶ y ac. ἐξαμαρτάνειν περὶ τὴν τῶν ἡδονῶν αἵρεσιν καὶ λυπῶν Pl.Prt.357d, c. ἐν y dat. εἰ γάρ τι ἐξαμαρτάνομεν ἐν τῇ τῶν λόγων σκέψει Pl.R.336e
•en v. pas. ser tratado erróneamente ἐπειδὰν ... ἐξαμαρτηθῇ τὰ νοσήματα cuando las enfermedades reciben tratamiento incorrecto X.Eq.4.2
•part. pas. equivocado, erróneo, defectuoso ἡ ἐξαμαρτανομένη πρᾶξις ἄνευ ἐπιστήμης Pl.Prt.357d, πολιτεῖαι ἐξημαρτημέναι Arist.Pol.1289^b9
•ref. acciones fallar, fracasar βούλομαι ... καλῶς δρῶν ἐξαμαρτεῖν μᾶλλον ἢ νικᾶν κακῶς S.Ph.95
•tb. en v. med. ἐὰν δὲ παρὰ φύσιν, ἐξαμαρτησόμεθά τε καὶ οὐδὲν πράξομεν Pl.Cra.387a.

2 cometer una falta, delito o crimen, hacer un mal

a) c. εἰς y ac. τὸν ἐξαμαρτόντ' εἰς θεούς A.Pr.945, οὕτως εἰς ἡμᾶς διὰ τὰ χρήματα ἐξημάρτανον Lys.12.20, τοὺς δ' εἰς τοὺς οἰκειοτάτους ἐξαμαρτεῖν ἠναγκασμένους Isoc.2.5, ὁ τρόφιμος ἐξήμαρτεν εἰς ἐλευθέραν κόρην Men.Sam.646, εἰς τοὺς νόμους I.AI 5.144, 166, ἐὰν εἰς τὰ σώματα ἐξαμαρτάνωσι Ph.2.329, cf. 369, c. περί y ac. de pers. εἰ καί τις ἄλλος τολμῴη περὶ αὐτοὺς ἐξαμαρτάνειν si alguien se atreviese a causarles un mal Isoc.9.24;

b) c. ac. int. οὗτος ὅ τι δὴ ἐξαμαρτὼν ἐν γοργύρῃ ἐδέδετο Hdt.3.145, ἀλγεινῶς φέρων οἷς τ' αὐτὸς ἐξήμαρτεν sufriendo penosamente por las faltas que ha cometido S.Ph.1012, οὐ γὰρ δίκαιά σ' ἐξαμαρτάνονθ' ὁρῶ porque veo que cometes injusticias S.Ant.743, cf. E.Supp.900, ἐξαμαρτάνειν τὰς μεγίστας ἁμαρτίας Gorg.B 11a.26, cf. Isoc.7.72, ὁ μηδὲν εἰδὼς οὐδὲν ἐξαμαρτάνει Men.Mon.579;

c) c. ac. int. y rég. prep. περὶ τοὺς αὑτῶν πολίτας ἀνήκεστα τολμήσαντες ἐξαμαρτεῖν habiendo osado cometer crímenes irremediables contra sus propios ciudadanos Isoc.4.110, cf. D.H.8.25, ἢν περὶ τὰ μέγιστα τοιαῦτα ἐξαμαρτάνοντες φαινώμεθα X.An.5.7.33, φυλασσόμεθα ... ἐς σέ ... μηδὲν ἐξαμαρτεῖν Hdt.1.108, οὐδὲν ἐξημάρτανον εἰς αὐτούς D.53.16, cf. D.H.8.46, ἂν ... ἐξαμάρτῃ τι πρὸς ἑταίραν Plu.2.140b;

d) abs. δικασταὶ ... τῶν ἐξαμαρτανόντων ἀκριβεῖς jueces severos con los que delinquen Th.3.46, εὖ μὲν γὰρ ποιεῖν ... χαλεπὸν ἦν, ἐξαμαρτάνειν δὲ τῷ βουλομένῳ ῥᾴδιον Lys.25.16;

e) part. pas. subst. τὰ ἐξαμαρτηθέντα faltas cometidas ἠκολούθησε ... ἐπὶ τοῖς διὰ τὸν καιρὸν ἐξαμαρτηθεῖσιν ἡ μεταμέλεια Iul.Caes.325b.

3 contra leyes divinas, esp. judeo-crist. pecar καὶ τοὺς ἐξαμαρτόντας ἀπέκτεινεν mató a los que habían pecado I.AI 12.278, αἱ ψυχαὶ ... ἐξημάρτοσαν Meth.l.c., tb. en v. med. ἀγνοίᾳ γὰρ ... ἅτε τὸ ψεῦδος ὡς ἀληθὲς προμαθόντες ἐκ παίδων ... ἐξαμαρτήσονται Ph.2.220.

II fact., judeo-crist. hacer pecar a c. ac. de pers. ὃς ἐξήμαρτεν τὸν Ἰσραηλ LXX 4Re.10.29, c. ac. de pers. y ac. int. ἐξήμαρτεν αὐτοὺς ἁμαρτίαν μεγάλην los indujo a cometer grave pecado LXX 4Re.17.21, ἐν ταῖς ἁμαρτίαις αὐτοῦ, αἷς ἐξήμαρτεν τὸν Ισραηλ LXX 3Re.15.26, cf. 4Re.21.16.