A tr.

I c. sent. ‘hacia arriba’

1 hacer levantarse τὸν παῖδα Pl.Prt.310a, τοὺς ἀσθενοῦντας 1Ep.Clem.59.4, c. prep. y gen. ἐγώ σ' ἕδρας ἐκ τῆσδε ... ἐξαναστήσω E.Andr.263, sent. erót. τουτί τ' ὀρθὸν ἐξανιστάναι del falo, E.Cyc.169
•c. inanim. resucitar ἦ τοὺς θανόντας ἐξαναστήσω ποτέ; S.El.940
•en la caza levantar ἐ. τὰ θηρία X.Cyr.2.4.20.

2 suscitar, hacer surgir ἐξαναστήσωμεν ἐκ τοῦ πατρὸς ἡμῶν σπέρμα hagamos surgir descendencia de nuestro padre LXX Ge.19.32, cf. Eu.Marc.12.19, Eu.Luc.20.28.

II c. sent. de separación

1 c. ac. de pers. expulsar, deponer de un cargo τοὺς Ἠλείων ἀγωνοθέτας Hdt.6.127, en v. pas. ἦ πρὸς δάμαρτος ἐξανίσταται θρόνων; ¿es que va a ser expulsado del trono por su consorte? A.Pr.767
•c. ac. de pueblos, naciones echar de un lugar, expulsar, desalojar τῶν μηδισάντων ἐθνέων τῶν Ἑλληνικῶν τὰ ἐμπόρια desalojar los mercados de los griegos alineados con los persas Hdt.9.106, ὅσοι ἐξαναστήσαντές τινα βίᾳ νέμονται γῆν Th.4.98, c. giro prep. de gen. τοὺς Κᾶρας ... Δωριέες τε καὶ Ἴωνες ἐξανέστησαν ἐκ τῶν νήσων Hdt.1.171, ἐξαναστῆσαι ἐξ ἠθέων Παίονας Hdt.5.14, en v. pas. ἐξανιστέαται Καδμεῖοι ὑπ' Ἀργείων Hdt.5.61
•gener. expulsar ἄνδρας δόμων S.Ant.297.

2 c. ac. de lugar devastar, despoblar πόλιν ἀρχαίην Hdt.1.155, Ἰλίου ποτ' ἐξαναστήσας βάθρα E.Supp.1198, Ἑλλάδα E.Tr.926, en v. pas. Τροίας ἐξανεστάθη βάθρα fueron devastados los fundamentos de Troya E.Hel.1652.

3 milit. deshacer, salir de ἐξανίστησι τὴν ἐνέδραν καὶ δρόμῳ ἐφέρετο πρὸς αὐτόν X.HG 4.8.37, τὰ δὲ ἔνεδρα ἐξανέστησαν LXX 1Ma.11.69.

III c. sent. ‘hacia atrás’, jur. recusar a un juez antes del juicio πάντας δικαστάς, πλὴν οὗ ἂν ἑκάτερος ἐξαναστήσῃ κατὰ τὸ διάγραμμα PPetr.3.21g.10, cf. PGurob 2.10 (ambos III a.C.).

B intr. en v. med. y aor. rad., perf. y plusperf. act.

I sent. ‘hacia arriba’

1 levantarse, ponerse en pie τῶν δέ τις ἐξαναστὰς εἶπε Hdt.3.142, κἀγὼ δακρύσας εὐθὺς ἐξανίσταμαι S.Ph.367, c. gen. separat. o giro prep. θάκων X.Hier.7.7, λέχους E.El.786, cf. Sor.2.10.14, ἡ δὲ ἱερείη ἐξαναστᾶσα ἐκ τοῦ θρόνου Hdt.5.72, ἐξ εὐνῆς X.Oec.10.8, ἐκ τῆς κοίτης LXX Ex.10.23, c. adv. ὅθεν καὶ ἐξανέστη Pl.Ly.211a, c. dat. de pers. ἔδρας τε γὰρ ἐξανίστατο τοῖς πρεσβυτέροις y se levantaba del asiento para cederlo a los mayores Ach.Tat.8.17.5
•c. inanim. resucitar ἐξαναστάντων ... τῶν σωμάτων Meth.Symp.144, ἐξανισταμένου ... Χριστοῦ οἱ οὐρανοὶ ἀνεῴχθησαν Chrys.Res.3.7.

2 c. εἰς y ac. levantarse para ir ἐξαναστῶμεν εἰς τὴν αὐλήν Pl.Prt.311a, εἰς περίπατον X.Smp.9.1, ἐς τὸν τοῦ Κρόνου νεών App.BC 1.31, εἰς συνάντησιν αὐτοῖς LXX Ge.19.1
•abs. levantarse para ir al retrete Hp.Epid.1.26.4.

3 suscitarse, levantarse πολέμου δὲ ἐξαναστάντος πρὸς Λάβδακον Apollod.3.14.8, θόρυβοι Lyd.Mag.1.4.

II c. sent. de separación

1 salir, partir, alejarse de c. gen. separat. o giro prep. Λακεδαίμονος Pi.P.4.49, ἐξανίστω τῶνδ' ἀνακτόρων θεᾶς E.Andr.380, τῆς βουλῆς τῶν Πεντακοσίων SEG 29.127.2.98 (Atenas II d.C.), τοῦ θεάτρου Ael.VH 14.40, Κιμμέριοι ἐξ ἠθέων ὑπὸ Σκυθέων ... ἐξαναστάντες habiendo salido los cimerios de sus territorios a causa de los escitas Hdt.1.15, ἐκ τῆς γῆς τῆσδε Hdt.4.115, ἐκ τοῦ συμποσίου LXX Es.7.7, c. adv. οἴκοθεν Chrys.M.53.287
•milit. salir, atacar desde la emboscada, c. gen. λόχου E.El.217, abs. Th.3.107
•de un ejército al asedio levantarse, levantar el asedio ὅτι τάχιστα ... ἐξανίστασθαι Th.7.49.

2 aor. rad. y perf. act. c. sent. pas., de lugares ser desalojado, ser despoblado ἐξαναστάσης πάσης Πελοποννήσου ὑπὸ Δωριέων Hdt.2.171, πόλεις ἀρχαίας ἐξανεστώσας D.l.c.