ἐκδῐκέω
• Grafía: inscr. y pap. frec. graf. ἐγδ-
I tr.
1 decidir, resolver, zanjar un litigio
τὴν πρὸς τὸν Ἑρμίαν κρίσινPTor.Choachiti 12.6.8, 27 (II a.C.),
τὸν ἀγῶνα τῆς ἀπάτης ὁ ἡγούμ[ενος] τοῦ ἔθνους ἐκδι[κ]ήσειPOxy.1020.8, cf. 6 (II/III d.C.).
2 vengar, hacer justicia a
a) c. ac. de la víctima del delito
Παρθυαίων ἐκδίκει τὴν ἀρχὴν περιυβρισμένηνI.AI 18.335,
σε ... ἐκδικήσει παρὰ τῶν πονηρῶν(el dios), I.AI 6.303,
ἐκδίκησόν με ἀπὸ τοῦ ἀντιδίκου μουEu.Luc.18.3,
Ὅσιον Δίκαιον, Ἥλιε Κύριε, ὑμεῖς ἐκδικήσατε αὐτὴν νεκράνRECAM 2.242 (I d.C.),
θεοὺς μαρτύρομαι, οἳ ... ἐκδικήσουσί μεVit.Aesop.W.142, cf. SEG 44.1059 (Frigia III d.C.),
τὸν ἀδελφόν ... ἀναιρεθένταPlu.Comp.TG CG 5, en v. pas.
ἔδει ... ἐκδικηθῆναι φθαρέντα καὶ τοῦτονA.Al.5A.17;
b) raro c. dat.
τῇ μητρίDino 11,
τῷ ΘησεῖSch.Ar.Pl.627b;
c) c. ac. int.
ἐκδίκει τὴν ἐκδίκησιν υἱῶν Ισραηλ ἐκ τῶν ΜαδιανιτῶνLXX Nu.31.2,
μάχαιρα ἐκδικοῦσα δίκην διαθήκηςespada ejecutora de la venganza de la alianza LXX Le.26.25, cf. Ph.2.432;
d) c. ac. del crimen o la ‘sangre’ de la víctima
τὸν φόνονCtes.13a,
τὰ αἵματα τῶν δούλωνLXX 4Re.9.7, cf. Os.1.4,
τὸ αἷμα τὸ ἀναίτιονID 2532.12 (II a.C.),
τὸν Ζαχαρίου θάνατονI.AI 9.171,
πᾶσαν παρακοήν2Ep.Cor.10.6, en v. pas. Hdn.2.6.9;
e) c. pron. refl. en ac. vengarse, tomarse la justicia por su mano
οὐδείς ἐστιν ὃς προπηλακισθεὶς ἑαυτόν ποτε οὐκ ἐκδικήσειAesop.3.2,
μὴ ἑαυτοὺς ἐκδικοῦντεςEp.Rom.12.19, cf. Eus.PE 6.10.25.
3 castigar c. ac. del autor del delito
μή με ἐκδικήσῃς ταῖς ἁμαρτίαις μουLXX To.3.3,
τὸν οἶκον αὐτοῦLXX 1Re.3.13,
αὐτοῦ γάρ ἐστιν <τοὺς> τὰ τοιαῦτα τολμῶντες ἐκδικεῖνa él le compete castigar a los que osan tales cosas, PAbinn.47.17 (IV d.C.)
•abs. hacer justicia
παρακαλοῦμεν ἐκδικῆσαιcomo súplica a un dios SB 13931.11 (I/II d.C.),
Ἥλιε, ἐκδίκησονIGPA 258.1 (imper.), cf. Suppl.Mag.59ue.
4 entablar pleito contra, llevar a juicio, emprender acciones legales contra c. ac. de pers.
ἡμεῖς αὐτὸν ... ἐκδικήσομεν ... τοῖς ἰδίοις ἑαυτῶν δαπανήμασινBGU 13.15 (III d.C.), cf. PGrenf.1.60.37 (VI d.C.),
τὸν δὲ ἐπελευσόμενον ... ἡμεῖς οἱ πεπρακότες ἐκστήσομεν καὶ ἐκδικήσομεν ... ἰδίοις ἡμῶν ἀναλώμασιSB 5112.55 (VII d.C.).
5 denunciar transgresiones de disposiciones funerarias
τοῦτο δὲ ἐκδικ[ή]σουσιν ... οἱ κατὰ καιρὸν νεωποιο[ίCIG 2824.17 (Afrodisias III d.C.)
•frec. en uso abs. ὁ ἐκδικήσας el denunciante
ὁ παρὰ ταῦτά τι ποιήσας ... προσαποτεισάτω θεᾷ Ἀφροδείτῃ (δηνάρια) βφʹ, ὧν τὸ τρίτον ἔστω τοῦ ἐκδικήσαντοςSEG 44.866.15 (Afrodisias III d.C.), cf. MAMA 8.571.7 (II d.C.),
παντὸς ἔχοντος ἐξουσίαν προσαγγέλλειν καὶ ἐ. ἐπὶ τῷ ἡμίσει μέρειTAM 3.663.12 (Termeso III d.C.),
αἱ δὲ αὐτ[αὶ ἀραὶ] αὖ[θις] καὶ τοῖς μὴ ἐκδικήσασιν περὶ τούτωνIAlt.Hierap.339B.12 (II d.C.).
6 reclamar algo como propio
σιτία καὶ ποτάHierocl.in CA 8.1,
τὰ ἀλλότριαChrys.M.57.306, judicialmente
τὸ τρίτον ἐκδικῶν μέρος ἐξ [ἀδιαι]ρέ[τ]ουPLips.33.2.15 (IV d.C.), en v. pas.
τοῦ ἐκδικουμένου ὑφ' ἡμῶν μέ[ρο]υς ἥμισυPPrincet.79.9 (IV d.C.),
τὰ ἄλογα ζῷα διὰ σφραγῖδος δείκνυσι τίνος ἐστὶν ἕκαστον, καὶ ἐκ τῆς σφραγῖδος ἐκδικεῖταιClem.Al.Ex.Thdot.86,
τὰς χρηματικὰς ποινὰς ... τῷ ἡμετέρῳ φίσκῳ ἐκδικεῖσθαι θεσπίζομενIust.Nou.128.25
•abs. reclamar, hacer una reclamación
περὶ τῶν ἱερῶν ... χρημάτωνSEG 11.923.17 (Laconia I d.C.).
7 defender
ἐκδίκει σου τὸν τόπον ἐν πάσῃ ἐπιμελείᾳdefiende tu cargo con toda solicitud Ign.Pol.1.2,
ἵνα διὰ τῆς ἀντιλογίας ἡμᾶς αὐτούς ἐκδικῶμενBasil.Ep.207,
πίστινAth.Al.Decr.27.5, cf. Cyr.Al.Luc.2.61, Leo Mag.Ep. en ACO 2.1.1 (p.27.17),
διαγωνίσασθαι καὶ ἐκδικῆσαι τὰ τῆς παιδόςPStras.41.9 (III d.C.).
II intr. ejercer como abogado o defensor de comunidades y ciu., esp. defendiendo sus intereses en disputas territoriales (cf. ἔκδικος II 1)
ἐγδικήσαντες ὑπὲρ τοῦ ἄλσουςISinuri 2.8 (heleníst.), cf. 11.13 (heleníst.), IM 93a.27 (II a.C.), OGI 335.110 (Pérgamo II a.C.), tb. ante los tribunales o las autoridades romanas
πρεσβεύων καὶ ἐκδικῶ[νSardis 8.41 (I a.C.),
τειμηθέντα ... ἐπὶ τῷ ἐ<κ>δικῆσαι καὶ ἀποκαταστῆσαι τὰ τῶν κωμῶνTAM 5.974.7 (Tiatira I/II d.C.),
ἐκδικήσαντα πιστῶς, πρεσβεύσαντα εἰς Ῥώμην παρὰ τὸν θειότατον αὐτοκράτορα ...ITomis 61.6 (II d.C.),
ἐκδικήσαντα ... συνδικήσαντα πολλάκιςIPrusias 2.7 (II d.C.),
ὑπὲρ τῆς πατρίδος [ἀ]συνκρίτωςIPrusias 3.7 (III d.C.),
ἐκδικοῦντος τοῦ συνεδρίουIEphesos 737.12 (III d.C.),
διὰ βίουINikaia 61.13 (III d.C.)
•raro c. ac. de rel.
πρεσβεύσαντα δωρεὰν ... [πρ]ὸς τοὺς Σεβαστοὺς ... καὶ ἐγδικήσαντα δημοσίας ὑποθέσεις πολλὰς καὶ μεγάλαςSEG 32.1306.4 (Cibira I d.C.), cf. TAM 5.1002.9 (Tiatira I d.C.).