ἀνδρεία, -ας, ἡ
• Alolema(s): jón. -ηίη Hdt.7.99
• Morfología: [en mss. gener. ἀνδρία, el metro exige ἀνδρεία en Ar.Nu.510, ἀνδρία en E.HF 475 (cód.), otros casos son ambiguos; los gramáticos discrepan, cf. A.D.Adu.136.8 y Orus en EM 461.53G.]
I de pers.
1 valor, valentía de varones
θυμὸς ἀνδρείῃ φλέγων ἔπνειA.Th.52,
ἀνδρείᾳ ἐπιφανήςnotable por su valor Th.6.72,
τῇ μὲν ἀνδρείᾳ οὐχ ἥσσουςno inferiores en valor Th.6.69,
τόλμα ... ἀλόγιστος ἀνδρεία φιλέταιρος ἐνομίσθηTh.3.82,
Λακεδαιμόνιοι ... τῇ ἀνδρείῃ ἔδειξαν οὐχ ἧσσον περιγιγνόμενοίTh.5.72,
ἀνδρείη τὰς ἄτας μικρὰς ἔρδειDemocr.B 213,
Θεμιστοκλέα κρείττονα εἶναι τοῦ ἀρρένων γένους κατὰ ἀνδρείανTheo Prog.p.114.20, cf. Simon.74.7, Carm.Pop.27.3, E.Tr.674, Ar.Nu.510, Th.2.39, D.14.8, Plb.8.10.5, Str.3.1.8
•tb. de mujeres
τιμᾶν ἅπαντας οὕνεκ' ἀνδρείαςS.El.983,
ὑπὸ ἀνδρηίης ἐστρατεύετοHdt.7.99
•en definiciones diversas
ἡ σοφία ... τῶν δεινῶν ... ἀνδρεία ἐστίνPl.Prt.360d,
ἀνδρείαν ... μέρος ἓν ἀρετῆς ἡμῖν εἶναιPl.Plt.306a,
ἡ σωφροσύνη καὶ ἡ δικαιοσύνη καὶ ἄλλαι ἀρεταίX.Ep.1,
ἀνδρείαν ... τῶν καλῶν νομίζεις εἶναι;X.Mem.4.6.10,
περὶ ... φόβους καὶ θάρρη ἀνδρεία μεσότηςArist.EN 1107a33, cf. 1115a6, Pl.La.192b, Arist.Rh.1366b11, Pol.1260a22, Origenes Cels.5.47, Certamen 168, Ph.1.58, 1.375.
2 edad viril, madurez
ἀνδρεία· ἡ τῶν ἀνδρῶν ἡλικίαAntipho Soph.B 67a
•fuerza viril
ἰσχύι δὲ καὶ τᾷ τοῦ σώματος ἀνδρείᾳArtem.1.45.
3 peyor. osadía, desvergüenza
ὡς δὲ ψεύδεσθαι καὶ ἐξαπατᾶν ... οὐκ ἔχω ταύτην τὴν ἀνδρείανD.Chr.12.13.
II tard. de pers. como tít. excelencia
οὐ λέληθεν τὴν σὴν ἀνδρείανPAmh.82.5 (III/IV d.C.),
καταλαμβάνω τὴν σὴν ἀν]δρείανPCair.Isidor.76.17 (IV d.C.),
ἐπὶ τὴν ἀνδρίαν τοῦ κυρίου μουPOxy.66.18 (IV d.C.),
εἰς τὴν ἀνδρίαν τοῦ αὐτοῦ κυρίουSB 9691.30 (IV d.C.), cf. SB 9690.5 (IV d.C.), POxy.1468.9 (III d.C.), PFlor.36.17 (IV d.C.).
III de cosas y acciones
1 plu. hazañas, actos de valentía
εἴτε ἀνδρείαις εἴτε πολεμικαῖς μηχαναῖςPl.Lg.922a
•sent. irón.
αἱ διὰ τῶν λόγων ἀνδρεῖαιactos de valentía de boquilla D.Prooem.45.
2 excelencia
ἀ. τοῦ ποιήματοςLXX Ec.4.4.
IV parte de la casa reservada a los hombres
οἱ τὰς οἰκίας ἐκ[τη]μένοι τήν τε ἀνδρείαν καὶ τὴν γυναικ[εί]αν παρεχόντωIC 36c.33, 36.