A tr.

I c. mov. hacia arriba

1 en gener. sacar, subir, llevar o traer arriba (Κέρβερον) ἐξ Ἀΐδαο Od.11.625, ἐκ τῆς ἰλύος ψῆγμα Hdt.4.195, χίλια τάλαντα εἰς τὴν ἀκρόπολιν And.3.7, Aeschin.2.174
•subir, alzar ἔξωθεν δὲ τῆς ῥινὸς ... ἀμφιλαμβάνοντα τοῖσι δακτύλοισι ... ἀναφέρειν εἰς τὸ ἄνω Hp.Art.37, ἐπὶ τὸ τέγος ... τινας Men.Sam.45, αὐτοὺς εἰς ὄρος ὑψηλόν Eu.Matt.17.1
•en v. pas. ἡ δὲ ψάμμος ἡ ἀναφερομένη Hdt.3.102, πολλὰ χρήματα εἰς τὴν πόλιν ἀνενεχθέντα X.Vect.5.12 (pero εἰς ἀκρόπολιν ἀνενεχθῆναι deber al estado porque los nombres de los deudores eran inscritos en la acrópolis, D.58.19), Γανυμήδην ... ὑπὸ Διὸς εἰς Ὄλυμπον ἀνενεχθῆναι X.Smp.8.30
•tb. en v. med. subir sus propios bienes ἀπικόμενος δὲ ἐς αὐτὴν καὶ ἀνενεικάμενος τὰ ἔχων ἐξεχώρησε Hdt.3.148, ἐς τὸ Κωρύκιον ἄντρον ἀνηνείκαντο Hdt.8.36
•levantar τοὺς ὤμους ... ἀναφερομένους Chrys.M.57.263.

2 subir, llevar tierra adentro παρὰ βασιλέα Δαρεῖον ἐς Σοῦσα Hdt.6.30, ἐκ πόλεως Δαυιδ LXX 3Re.8.1.

3 de lágrimas, sangre derramar, echar ἑτοιμότερα γέλωτος ἀνέφερον λίβη A.Ch.447, αἵματος πλῆθος Plu.Cleom.15
•de sonidos emitir φωνὰς ... ἐνθουσιώδεις Plu.2.433c, βαρεῖς ... στεναγμούς Plu.Alex.52
•en v. med. λιγέως ἀνενείκατο μῦθον A.R.3.463, ἀδινὴν δ' ἀνενείκατο φωνήν A.R.3.635
•fig. producir ἀρχαῖαι δ' ἀρεταὶ ἀμφέροντ' ... ἀνδρῶν σθένος Pi.N.11.38.

II c. mov. hacia arriba fig.

1 en uso relig., c. ac. de sacrificios, ofrendas, etc. y a veces dat. o prep. + ac. del dios, etc. ofrendar, sacrificar ἑαυτόν Ep.Hebr.7.27, θυσίας LXX Le.17.5, θυσίας ... τῷ κυρίῳ LXX 1Es.5.49, 2Ma.3.35, ὕμνους ... τῷ εὐοδώσαντι LXX 2Ma.10.7, ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν θυσίας Ep.Hebr.7.27, ὁλοκαρπώσεις ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον LXX Ge.8.20, cf. Iust.Phil.Dial.118.2.

2 en uso gener. político, c. ac. de cosas o acciones diversas y c. iguales constr. pero referidas al estado, magistrados, etc. elevar, presentar ante, someter βουλεύματα ... ἐς τὸ κοινόν Hdt.3.80, una petición PCair.Isidor.76.2 (IV d.C.)
•raro de pers., en v. pas. εἴς τε τὴν τιμωρίαν ἀναφερόμενον Antipho Soph.B 44A.6.20
•dar cuenta, informar, hacer un informe τὰ ἐκ τῆς ἐκκλησίας Decr. en D.18.75, τοὺς λόγους ἔς τε τὰς ἀρχὰς καὶ τὸν δῆμον Th.5.28, τά τε μ[έτ]ρ[α] καὶ γειτνίας καὶ ἀξίας PTeb.14.11 (II a.C.)
•en v. pas. ἀναφερομένης ... ἐν ὑπολόγῳ γῆς tierra exenta de impuestos según el informe, PTeb.10.3 (II a.C.), esp. abs. ἀνενείκαντος δὲ τοῦ Ὀτάνεω Hdt.3.70, ἐς πλεῦνας Hdt.3.71, παρ' ἑωυτόν Hdt.1.47, εἰς τὴν βουλήν IUrb.Rom.341.15, ἀνήνεικαν ἐς Σάρδις llevaron (la respuesta) a Sardes Hdt.1.91, πρὸς τούσδε Pl.Ti.26a, πρὸς τὴν σύγκλητον Plu.Marc.5
•c. περί y gen. συμβουλῆς πέρι ἐς θεὸν ἀνοῖσαι Hdt.1.157, περὶ μὲν σπονδέων Hdt.7.149, περὶ τούτων πρὸς τὴν σύγκλητον Plu.Cam.7
•c. dat. περὶ πάντων ... τῷ βασιλεῖ D.S.15.41, περὶ αὐτοῦ τῷ ... ἡγεμόνι PFlor.33.9 (IV d.C.), Ἡρακλείῳ PRyl.233.8 (II d.C.), cf. PFay.129.8, τῷ βασιλεῖ Κονσταντίνῳ Ath.Al.Apol.Sec.65.1.

3 de impuestos, etc. pagar, ingresar εἰς τὸ βασιλικὸν ὀλυ(ρῶν) (ἀρτάβας) PHib.50.2 (III a.C.), τὸν σῖτον ... ὅσομ μὲν ἀνενηνόχασιν PHib.42.5 (III a.C.)
•en v. pas. ἀρχὴ πρὸς ἣν οἱ πρόσοδοι τῶν κοινῶν ἀναφέρονται Arist.Pol.1321^b32
•abs. hacer un ingreso εἰς τὸ κοινόν D.41.8, cf. 11, τῷ δήμῳ Philonid.4a.

4 en gener., c. ac. de abstr. y dat. o prep. y ac. de pers. atribuir, hacer recaer sobre, hacer responsable ἐς Φοῖβον ... τὴν ἁμαρτίαν E.Or.76, cf. Ba.29, τὴν αἰτίαν εἰς ἐκείνους Lys.22.8, cf. Str.15.1.24, ἐπ' ἐκείνους ... τὰς τῶν δικαστηρίων γνώσεις D.18.224, cf. Aeschin.3.215, Pl.Phd.76d, τὸ Τροίας μῖσος ... πατρί E.Or.432, (φίλοι) οἷς τὰς ἀπολογίας ἀνοίσει amigos a los que invocará para su defensa Lys.12.81
•en v. pas. de atribuciones literarias τῶν εἰς Μητρόδωρον ἀναφερομένων Ὑποθηκῶν Phld.Epicur. en Herc.1005.8, <τὴν> εἰς αὐτὸν ἀναφερομένην Ἀστρολογίαν Plu.2.403a.

5 c. adv. o prep. y ac. neutr. o abstr. someter, sujetar a una norma o patrón, referir ποῖ δίκην ἀνοίσομεν ...; ¿a qué pauta referiremos la justicia? E.Io 253, cf. en v. pas. Arist.EN 1101^b19
•abs. hacer referencia, remitir (οὔτε σταθμόν) πρὸς ὃ ἀναφέρων εἴσῃ τὸ ἀκριβές Hp.VM 9, εἰς ἀξιόχρεων ὑμῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω voy a remitiros a alguien de garantía que lo dice Pl.Ap.20e
•remitirse κἀκεῖσε ἀεὶ ἀναφέροντες Pl.R.484C, cf. Pl.Phdr.237d.

III c. idea de ‘hacia atrás’

1 llevar hacia atrás, hacer retroceder ἐς τοὔπισθεν ... πόδα E.Ph.1410, mar. el remo τὰς κώπας Th.2.84, en v. pas. τῆς εἰρεσίας ἀναφερομένης Plu.Demetr.53, cf. Ant.26.

2 hacer remontar ἡ μήτηρ ἀνέφερε τὸ γένος εἰς Ἄλαν Σερβίλιον Plu.Brut.1.

IV c. idea de ‘de nuevo’

1 hacer volver, traer del exilio Διὸς υἱοῦ ... τὸ σπέρμα ἐκ τῆς ἀλλοτρίας ἐς τὴν ἑαυτῶν ἀ. Th.5.16.

2 restaurar, devolver a su estado normal, llevar de nuevo πόλιν ἐκ πονηρῶν τῶν πραγμάτων Th.8.97, πρὸς ἐλευθερίαν τὸν δῆμον ἀνενεγκεῖν Memn.40.3.

3 reconfortar, reanimar λυπούμενον Ἡρακλῆς Ach.Tat.3.8.5, ἑαυτούς Ael.NA 13.12.

4 reconsiderar, recordar, traer a la memoria, evocar τὰς πράξεις Isoc.5.32, Σατο[ρνῖ]λον PUniv.Giss.21.10 (II d.C.), ὥσπερ δι' ὀνείρων ἀμαυρὸν αὐτῶν τὸ εἶδος ἀ. Hom.Clem.M.2.308C
•c. gen. τῶν κακῶν App.BC 1.121, ὧν ὑπ' ἀνάγκης ἠδικήθη ..., νῦν ἀναφέρειν App.Pun.93, cf. 112
•abs. Pl.Lg.829e, Plu.2.607e.

5 reproducir, tener un parecido ἀναφέρειν ἐνίους πρὸς τὸν ἀνδριάντα τοῦ Βρούτου τὴν ὁμοιότητα τῆς ἰδέας que algunos (de la familia) tenían semejanza de aspecto con la estatua de Bruto Posidon.256.

V sin mov. llevar encima, sobrellevar, soportar τοὺς κινδύνους Th.3.38, διαβολάς Plb.1.36.3, πόλεμον Plb.4.45.9, τὰς ἁμαρτίας LXX Is.53.12, Ep.Hebr.9.28, Ath.Al.M.26.144A.

B intr.

I 1de un camino subir, dirigirse hacia arriba τὴν εἰς τὸν Πειραιᾶ ἁμαξιτὸν ἀναφέρουσαν X.HG 2.4.10, τὴν πλατεῖαν τὴν ἀπὸ τῆς Βαθείας ἀναφέρουσαν Plb.8.29.1, φάραγξ ἁ ἀναφέρουσα παρὰ τὰ ἐργάσιμα IPr.37.161
•astr. en v. med. elevarse sobre el horizonte, ascender Plb.9.15.8, Hypsicl.80
•en gener., en v. med. elevarse, ascender τὰ ἀναφερόμενα θερμὰ ἐκ τοῦ ὕδατος Arist.Cael.313^a23, εἰς τὸν οὐρανόν Eu.Luc.24.51, cf. Plu.Num.2, Ath.Al.M.26.932A
•fig. ascender, pasar de un estado a otro superior ἐκ μὲν ἀνθρώπων εἰς ἥρωας ... ἀναφέρεσθαι Plu.Rom.28, cf. Chrys.M.58.533.

2 en v. med. exhalar suspiros, hablar entre sollozos μνησάμενος δ' ἁδινῶς ἀνενείκατο Il.19.314, ἀνενεικάμενόν τε καὶ ἀναστενάξαντα Hdt.1.86, πολλάκις δὲ ἀναφερόμενον Pl.Ax.365a, ἀνεφερόμην ... ἀναμνησθεὶς Πλάτωνος D.Chr.36.29
•respirar entrecortadamente al recobrarse del llanto, esp. de los niños, Gal.19.80.

II en v. med.

1 inscribirse, alistarse en el ejército ἀναφερόμενος ἦν ἐν Παννωνίας ἀνωτέρας IGLS 523 (Siria IV d.C.), στρατι[ώτ]ης ἀναφερό[μενος] ἐν κάστροις Διον[υ]σιάδος PGen.48.2 (IV d.C.).

2 referirse ἐπὶ τὰς περὶ τούτων ἀταραξίας Phld.Herc.1251.11.14, πρὸς τοὺς κακῶς λύοντας Alex.Aphr.in SE 127.8, εἰς αὐτὸν ἀναφέρεται ... ἡ ἄμπελος Meth.Symp.10.5.

III 1remontarse προγόνων ... ἀναφερόντων εἰς Ἡρακλέα Pl.Tht.175a, en v. med. τὸ δ' Ἡρακλέους τε γένος ... εἰς Περσέα ... ἀναφέρεται Pl.Alc.1.120e.

2 en v. med. originarse, proceder ἐκ γὰρ ταύτης ᾗπερ ἐκ πηγῆς ... ἀναφέρεσθαι pues (sucede que) de ella proceden como de una fuente (todos los designios), Plb.6.2.10.

IV volver en sí, recobrarse τῶ πόματι ἀνέφερον Hdt.3.22, cf. Hp.Aph.2.43, D.16.31, ἐκ τοῦ τραύματος D.H.4.67, ἐκ τῶν ὕπνων Plu.Cam.23, ἐκ τοσούτων ... κυμάτων Eun.Hist.p.227
•fig. revivir ἐκ τῶν παρόντων ἀνέφερε τις ἐλπὶς ἀμυδρά Plu.Alc.38
•en v. med.-pas. ἐπὶ χρόνον ἄφθογγος ἦν· μόγις δὲ δή κοτε ἀνενειχθείς Hdt.1.116, cf. Theopomp.Com.66, Men.Fr.369, Sic.368.