ἀναφαίνω
• Alolema(s): poét. ἀμφ- h.Merc.16, Pi.P.4.62
• Grafía: graf. cret. ἀμπ-, ἀνπ-
• Morfología: [pres. inf. med. cret. ἀμπαίνεθαι ICr.4.72.10.34, id. imperat. ἀμπαινέθθ ICr.4.72.11.18 (Gortina V a.C.); fut. inf. act. ἀμφανέειν h.Merc.16, ind. med. ἀναφανεῖται Pl.Plt.289c, pas. intr. ἀναφανήσομαι Ar.Eq.950, Pl.Prm.132a; aor. sigm. ind. act. dór. ἄμφᾱνεν Pi.P.4.62, beoc. ἀνέφᾱν[εν Corinn.1.1.24, med. ἀνεφάνατο Pi.I.4.71, part. med. cret. ἀμπανάμενος ICr.4.72.10.37 (Gortina V a.C.), ἀ]νπανάμενος ICr.4.72.11.5 (Gortina V a.C.), aor. med.-pas. intr. ἀνεφάνην Ar.V.124, inf. ἀναφανῆναι Hdt.1.165; perf. ind. act. ἀναπέφηνα Luc.Philopatr.3, DDeor.4.1, part. ἀναπεφηνώς Hdt.2.15, ind. med. ἀναπέφανται Pl.R.334a]


A tr.

I 1c. suj. no humano, de los astros iluminar, dejar ver ἡμέρᾳ καὶ ἡλίῳ ... χάριν οἶδα ὅτι μοι Κλεινίαν ἀναφαίνουσιν X.Smp.4.12, de los dioses ἄστρα X.Mem.4.3.4.

2 tard. c. suj. humano avistar τὴν Κύπρον Act.Ap.21.3.

II c. suj. humano o divino

1 c. compl. de cosas que arden prender, encender ξύλα Od.18.310 θυσίας A.A.101, E.IT 466.

2 c. compl. de acciones, rasgos de carácter, etc. mostrar, descubrir, exhibir ποδῶν ἀρετήν Il.20.411, κλυτὰ ἔργα h.Merc.16, ἐσθλά Xenoph.1.19, cf. Antipho Soph.B 58, πραπίδων καρπόν Pi.Fr.211, κἀνέφηνεν οὐ δεδειγμένα S.Fr.432.7, ἄταν E.HF 918, ὀργὰν E.Ba.538.

3 c. compl. de manifestaciones orales, sobre todo de oráculos, etc. emitir, entonar, pronunciar θεοπροπίας Il.1.87, ἐπεσβολίας Od.4.159, βοάν (cj. βοᾶν Page), A.Supp.829, μελέων Πανὶ νόμους Ar.Au.745, tb. c. adv. Φοῖβος γὰρ περὶ τῶν ὧδ' ἀνέφηνε πόλει Tyrt.3.12 o inf. ἀναφαίνω σε τόδ' ... Θήβαις ὀνομάζειν te revelo a Tebas ... para que te invoque con este nombre E.Ba.528, cf. ἀναφαίνειν· λέγειν Hsch.

4 c. compl. de cosas reveladas, ordenadas instituir τὰ μυστήρια Marm.Par.A 15, τελετὰς ... καὶ ὄργια IG 22.3639.3 (II d.C.)
•prescribir, ordenar τὸ πένθος ... τοῖς πολλοῖς Plb.15.25.4, tb. c. inf. τὴν Λευκὴν νῆσον ... ἀνέφηνεν Ἀχιλλεῖ καὶ Ἑλένῃ οἰκεῖν Philostr.Her.19.16.

5 c. compl. de pers. (tb. fig.) y construcción predicativa proclamar σε βασιλέ' ἄμφανεν Pi.P.4.62, τοὺς παλαιοὺς πολίτας ἀγαθοὺς ὄντας Pl.Criti.108c
•en v. pas. ser proclamado μούναρχος Hdt.3.82, στρατηγός Pl.Io 541e
•c. un solo ac. en cont. agonales, de pers. proclamar como vencedor νι]ν Corinn.1.1.24, tb. de ciu. Κυράναν Pi.P.9.73, πόλιν Pi.N.9.12
•en v. med. ἀνεφάνατο νίκαν proclamó la victoria Pi.I.3.89.

6 cret. en v. med. adoptar como hijo ICr.4.72.10.34, 11.37 (Gortina V a.C.), ὁ ἀμπανάμενος el adoptante, ICr.4.72.10.37, cf. 11.5.

III producir, alumbrar de la tierra ὄφιας ... πολλοὺς ... ἡ χώρη ἀνέφαινε Hdt.4.105.

B intr. (en v. med., aor. y fut. con -η-, perf. rad.)

I 1aparecer, mostrarse, presentarse, llegar ἀστήρ Il.11.62, ὄλεθρος Il.11.174, ἄτη Sol.1.75, cf. Thgn.231, ὁ βλάπτων A.Ch.328, Μοῖρα S.OC 1222, ὁ δ' ἀνεφάνη κνεφαῖος Ar.V.124, cf. Eq.950, Th.4.36, ἄλλο ἄρα εἶδος μεγέθους Pl.Prm.132a, διὰ τὴν παράλογον ... σωτηρίαν ἀναφανεῖσαν I.AI 2.339, κριὸν ἐξαίφνης ἀναφανῆναι I.AI 7.333, ἀκάτιον Hld.5.22.8
•aparecer, verse, divisarse πατρὶς ἄρουρα Od.10.29, κάρτος δ' ἀνεφαίνετο ἔργων Hes.Th.710
•formarse τό γε Δέλτα ... ἐστὶ ... νεωστὶ ... ἀναπεφηνός Hdt.2.15
•de ríos nacer, brotar Hdt.7.198.

2 c. pred. resultar ser, aparecer como κλέπτης ἄρα τις ὁ δίκαιος ... ἀναπέφανται Pl.R.334a, cf. Smp.185a, ἐκ τριηράρχου λογογράφος Aeschin.3.173
•c. part. ὁ ... δίκαιος ἡμῖν ἀναπέφανται ὢν ἀγαθός τε καὶ σοφός Pl.R.350c, δοξαστικὴν ... ἐπιστήμην ὁ σοφιστὴς ἡμῖν ἀλλ' οὐκ ἀλήθειαν ἔχων ἀναπέφανται Pl.Sph.233c, ἀναφαινόμεθα σεσωσμένοι X.Cyr.3.2.15.

II reaparecer de lo que cae en un lago ὑπὸ γῆν ἰὸν ἀναφαίνεται ἐν τῇ θαλάσσῃ Hdt.4.195, de corrientes subterráneas, Hdt.6.76, 7.30, Plb.10.48.7.