A tr.

I de extremidades y partes del cuerpo

1 estirar, extender οὔκουν ... πρὸς κέντρα κῶλον ἐκτενεῖς A.Pr.323, op. συγκάμπτω Hp.Mochl.24, σκέλεα Hp.Fist.9, cf. X.An.5.8.14, σὺ μὲν τέθνηκας καὶ ἐξέτεινας τὰ σκέλη IMEG 76.2.1 (imper.), ἐκτείνας εἰς τὸ ἔδαφος τοὺς πόδας (un caballo), Iambl.Fr.1, τὰ γόνατ' Ar.V.1212, δρομαίαν πτέρυγ' Ar.Pax 160, τὸν τράχηλον X.Eq.1.8, οὔκουν προβαλεῖ τὼ χεῖρε κἀκτενεῖς; ¿no vas a adelantar y estirar los dos brazos? para remar, Ar.Ra.201
•esp. cirug. en la reducción de dislocaciones τὰ ἐμβλητέα ἢ διορθωτέα διαναγκάσαι δεῖ ἐκτείνοντα Hp.Mochl.38, cf. Hp.Art.23, op. συστέλλω: δακτύλους Gal.19.475, ἐκτείνων τὸν καρπὸν εἷς μῦς Gal.2.245, ὅλην τὴν χεῖρα Gal.2.276, τοὺς δακτύλους IG 4².121.27 (Epidauro IV a.C.), ἐκτεταμένον ... τὸ σκέλος Hp.Art.60, δεξιὰ τοὺς δακτύλους ἐκτεταμένους ἔχουσα D.S.3.4.

2 de la mano c. sent. esp. tender, extender

a) como gesto para expresar saludo, despedida οὐδ' ἐξέτεινα χεῖρ' ἐπ' ἐκφορᾷ νεκροῦ A.Ch.9, οὐδ' ἐξέτεινα χεῖρ' ἀποιμώζων ἐμὴν δέσποιναν E.Alc.768, τὴν δεξιάν Plu.Cic.44
•afecto, súplica παῖδα ... χεῖρας ἐκτείνοντά μοι E.Io 961, ἔκτειν', Ἀγαυή, χεῖρας E.Ba.973, cf. El.823, ἔκτεινόν σου τὴν χεῖρα Eu.Matt.12.13, cf. Eu.Marc.3.5
•benevolencia, buena disposición ἐθάρρησαν ἐπὶ τὰ λοιπὰ τὰς χεῖρας ἐκτείνειν Plb.1.3.6, cf. 10.34.6, 15.23.8
•auxilio πρὸς ἑτέρους ἐκτείνοντες (los aqueos) τὰς χεῖρας Plb.2.47.2, cf. Eu.Matt.14.31, en actos taumatúrgicos τὴν χεῖρα ἐκτείνειν σε εἰς ἴασιν Act.Ap.4.30, cf. Eu.Matt.8.3, Eu.Luc.5.13, Ep.Barn.12.2c, ἐξέτεινε δ' ὁ ἄγγελος τὴν χεῖρα καὶ ἐπὶ Ἱεροσόλυμα I.AI 7.327;

b) extender, alargar la mano para dar o recibir ἕστηκεν ἐκτείνοντα (τὰ ἀγάλματα) τὴν χεῖρ' ὑπτίαν e.e. en posición de recibir, Ar.Ec.782, cf. D.S.20.14, X.Eph.1.14.2, Them.Or.27.334a, μὴ γίνου πρὸς μὲν τὸ λαβεῖν ἐκτείνων τὰς χεῖρας, πρὸς δὲ τὸ δοῦναι συσπῶν Didache 4.5, cf. Hierocl.Facet.213;

c) extender, alargar, levantar la mano para apoderarse de un arma ἐξέτεινεν Ἀβραὰμ τὴν χεῖρα αὐτοῦ λαβεῖν τὴν μάχαιραν LXX Ge.22.10, ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἀπέσπασαν τὴν μάχαιραν αὐτοῦ Eu.Matt.26.51, para atacar o defenderse ἐκτείναντα τὴν χεῖρα καὶ κατασχεῖν ἐθελήσαντα I.AI 7.81, ἐξέτεινεν τὰς χεῖρας καὶ ἔτυψέν με SB 9421.19 (III d.C.)
•indicando intención hostil c. ἐπί: ἐκτενῶ τὴν χεῖρα μου ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν ταύτην LXX Ie.6.12, οὐκ ἐξετείνατε τὰς χεῖρας ἐπ' ἐμέ Eu.Luc.22.53, cf. LXX 1Ma.6.25;

d) c. valor deíctico extender, señalar con para dar una orden ἐξέτεινε τὴν χεῖρα κελεύων συλλαβεῖν αὐτὸν I.AI 8.233, cf. Eu.Matt.12.49, del gesto del orador ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἀπελογεῖτο Act.Ap.26.1;

e) como postura de oración ἐκτείνας τὰς χεῖρας πρὸς τὸν κύριον LXX 1Es.8.70, τὰς χεῖρας ... εἰς τὸν οὐρανόν LXX 4Ma.4.11, ἐξετείνετε τὰς χεῖρας ὑμῶν πρὸς τὸν παντοκράτορα θεόν 1Ep.Clem.2.3.

3 de las facciones desfruncir, alisar implicando apaciguamiento ὄμμα τ' ἔκτεινον φίλον E.IA 648, ῥυτίδας Hp.Mul.2.188
•distender las facciones, pas. ὡς ἂν Διὸς μέτωπον ἐκταθῇ χαρᾷ S.Fr.902.

II ref. a todo el cuerpo

1 tender, acostar, recostar ὡς νεκρόν νιν ἐκτείνουσι E.Hipp.789, cf. 786, D.S.16.94, πλευρά τ' ἐκτεῖναι πέλας πλευροῖσι τοῖς σοῖς E.Alc.366, c. indicación del lugar τοὺς δύω (παῖδας) ἐπὶ τὴν πυρὴν Hdt.2.107
•c. pron. refl. πρὸς τὴν γωνίαν ἐξέτεινεν ἑαυτὴν Charito 1.9.5, τὸ ... κῆτος ἐκτείνει ἑαυτὸ χαμαί Herm.Vis.4.1.9, pas. δέμας τὸ σὸν ... ἐν λέκτροισιν ἐκταθήσεται E.Alc.349, ἐκταθεὶς ὥσπερ Ὀδυσσεὺς ἀφικέσθαι εἰς τὴν Ἑλλάδα X.An.5.1.2, cf. Steril.248, ὕπτιοι ἐκταθέντες ἐπὶ θυρεῶν κεῖνται Posidon.68, cf. AP 11.210, 104.2 (Lucill.), (κύνα) ἐκτεταμένον καθεύδοντα Plu.2.157b.

2 estirar ὁ ἐκτείνων ἑαυτὸν καὶ ἐκτείνεται Ph.1.94, ἐκτείνας σεαυτὸν ὡς οἱ ἐσταυρωμένοι Arr.Ench.3.6.22, pas. κατακείσθω ὑπτίη καὶ ἄνω τοὺς πόδας ἔχουσα ἐκτειναμένη Hp.Nat.Mul.5.

3 en equitación poner a galope tendido προθύμως ἐκτείνων τὸν ἵππον X.Cyr.5.4.5.

III de inanimados y colect.

1 desplegar, extender textiles ἐκτείνατ' αὐτόν la red utilizada para asesinar a Agamenón, A.Ch.983, τὴν λινέην κατὰ κεφαλήν IG 7.3073.128 (Lebadea II a.C.), ἐκτείναντες ὅσον ἦν ἰστίων Plu.Dio 25, σκηνὴν ἐ. Thdt.H.Rel.9.3, la cabellera κόμην μὲν ἐπὶ σῷ κρατὶ ταναόν E.Ba.831
•en teorías sobre el cosmos, biológicas τὸν οὐρανὸν ὡσεὶ δέρριν LXX Ps.103.2, πότερα γὰρ [ὁρίζετε τὴν γ]ῆν κατὰ [τὸ μῆκος ἄν]ωθεν ... καὶ ἐπ' ἄπειρον ἐκτείνετε; Diog.Oen.66.2.2, εἰς πᾶν μέρος ἐκτεῖναι τὰ πεφυκότα como propio de la αὐξητικὴ δύναμις Gal.2.16.

2 milit. desplegar ἀλλήλοισιν ὁπλίτην στρατὸν κατὰ στόμ' ἐκτείνοντες ἀντετάξαμεν E.Heracl.801, εἴ τις ἐκτεῖναι φάλαγγα εὐπόρως δύναιτο X.Cyr.8.5.15, cf. Ach.Tat.3.13.7, ἐπὶ μίαν ἐκτείνας ναῦν ... τὸν στόλον desplegando la flota de una nave en fondo e.e. en una sola línea Plb.1.60.10, τοὺς ... πεζοὺς ... ἐπὶ τῆς αὐτῆς εὐθείας Plb.3.113.3, ὑπὲρ τὸ τῶν Περσῶν κέρας τὴν φάλαγγα Arr.An.2.9.4, en v. pas. παριέναι ... ἐκτεταμέναις ταῖς ἁμάξαις X.Cyr.5.4.45, ἐκτεταμένοι πορευόμεθα X.Cyr.5.4.48, συνθεασαμένων ... ἐκτεταμένους τοὺς Καρχηδονίους Plb.1.27.7, πρὶν ἐπὶ φάλαγγος ἐκταθῆναι αὐτοῖς τὴν ἵππον Arr.An.5.16.4.

3 de objetos y armas poner delante, blandir ἐκεῖσε κἀκεῖσ' ἀσπίδ' ἐκτείνων χερί E.Andr.1131, ἐξέτεινε δ' εἰς ἧπαρ ξίφος E.Ph.1421
•apuntar con ἐκτείνας τὴν βακτηρίαν (de un filósofo, en el momento de hablar), Diog.Ep.38.2.

4 naút. echar, largar el ancla ἐκ πρῴρης ἀγκύρας μελλόντων ἐκτείνειν Act.Ap.27.30.

IV fig.

1 dejar tendido, derribar, acabar con ἓν γὰρ ἐκτενεῖ σ' ἔπος una sola palabra te dejará tendido e.d. acabará contigo E.Med.585.

2 dirigir discursos, ruegos πρὸς αἰθέρ' ἐκτενοῦμεν (θρήνους) E.Andr.93, οἶμαι δὲ πατέρα ... πολλὰς γενείου τοῦδ' ἂν ἐκτεῖναι λιτάς creo que mi padre me habría dirigido muchas súplicas por este mentón E.Or.290, ἐξέτεινον λόγους καὶ οὐ προσείχετε 1Ep.Clem.57.4.

3 llevar lejos, extender c. obj. abstr. o fig. τῆς ἐπιθυμίης τὴν σπουδὴν ἀόριστον ἐκτείνων Hp.Ep.17.7, cf. Ach.Tat.3.4.5, Hld.9.26.2, ὑπὲρ ἀμφοτέρων ... ἀγωνίαν ἐκτεῖναι D.60.30, τὴν ψυχήν Ph.2.204, cf. Charito 5.3.8, indicando dominación μακρὰν ἐκτετακότες τὰς χεῖρας habiendo extendido su dominio muy lejos Plb.5.34.9, ὑπὲρ τὰς Ἡρακλείους στήλας ἐκτείναντες τὰ ὅπλα I.BI 2.375, τὸ μεγ[α]λό[φ]ρον τῆς γνώμης IG 7.2712.37 (Acrefia I d.C.), ἐκτείνουσα τὴν πλεονεξίαν ἐπὶ Ἰουδαίους I.BI 1.360, cf. 2.184, 7.447, εἰς τὰ δωμάτια ... ἐκτείνων ὥσπερ πλεκτάνας τὸ πολύπραγμον Plu.2.61c, ἡ ... μεγαλοφροσύνη ... τὴν ... φιλανθρωπίαν ... ἐπὶ πᾶσαν ... τὴν οἰκουμένην ἐκτείνασα POxy.3366.46 (III d.C.), ἐπὶ τὴν ἁγίαν τρίαδα τὴν βλασφημίαν ἐκτείνοντες Gr.Nyss.Maced.106.30, τὸ τῆς ἐνούσης ἐμοὶ βραχύτητος ἐκτείνοιμι μέτρον Cyr.Al.Ep.4 en ACO 1.1.1 (p.26.7).

V c. valor espacio temp.

1 de discursos, razonamientos tratar por extenso, alargarse en ταύτην μὲν ἐξέτειν' ἐμοῖς παραίνεσιν ἀστοῖσιν A.Eu.707, θεοῖς μὲν ἐξέτεινα φροίμιον τόδε A.A.829, τοσοῦτο<ν> μῆκος ἔκτεινον λόγου A.Eu.201, cf. S.Tr.679, E.Med.1351, Plb.12.26b.4, τὸν πότον ... μακρὸν ὑπ' ἀδολεσχίας Plu.Alex.23
•extenderse en profundidad acerca de, tratar en detalle πᾶσαν προθυμίην Hdt.7.10η, περὶ πολλῶν πρηγμάτων πλεῦνα λόγον Hdt.7.51.

2 prolongar en el espacio y tiempo, hacer largo, alargar, dilatar μισῶ δ' ὅσοι χρῄζουσιν ἐκτείνειν βίον E.Supp.1109, ἄχρι μέσων νυκτῶν ἐκτείνοντες τὴν ἐδωδήν Gal.1.28, τοὺς περιπάτους X.Mem.3.13.5
•gram. de vocales y sílabas hacer larga, alargar ἐφ' ὅσον βούλεται Arist.Po.1458^b8, op. συστέλλω A.D.Adu.159.21
•del alargamiento de futuro πᾶς μέλλων ... τὴν ἄρχουσαν (συλλαβὴν) ἐκτείνων κλιτικῶς Theodos.Can.85.22.

3 geom. enderezar, convertir en recta la línea quebrada, en v. pas. ἡ κεκλασμένη ... ὅταν ἐκταθῇ Arist.de An.429^b17.

B intr., gener. med.-pas.

I 1estirarse, enderezarse ἀγκὼν ... οὐ δύναται ἐκτείνειν Hp.Art.19, ἐκταθείσης γὰρ τῆς καμπῆς al enderezarse la flexión Arist.IA 709^b1, καμπτομένης ἢ ἐκτεινομένης τῆς διαρθρώσεως Gal.1.234, cf. 233
•abs. extender estirar las manos o los brazos οἱ ἀγωνιῶντες ... συγκαθιᾶσι καὶ ἐκτείνονται Arist.Pr.869^b12
•en perf. estar extendido ἡ χείρ Hp.Moch.1, ἐκτετάσθαι πᾶν τὸ σῶμα Hp.Art.67, op. συστέλλω: μὴ ἔστω ἡ χείρ σου ἐκτεταμένη εἰς τὸ λαβεῖν LXX Si.4.31.

2 de todo el individuo tenderse, tumbarse, acostarse πρόσθεν ἀδύτων ἐκταθείς E.IT 973
•en perf. estar acostado ἁνὴρ ... ἐκτέταται νύχιος S.Ph.857, ἡδέως ... καθεύδω ἐκτεταμένος X.Smp.4.31
•en aor. pas. yacer, quedar tendido ἡττηθεὶς ... ἐξετάθης de una estatua AP 9.441 (Pall.).

II de colect. e inanim.

1 desplegarse milit. τευχεσφόρον μὲν λαὸν ἐκτείνοντ' ἄνω Ἰσμήνιον πρὸς ὄχθον E.Supp.655, ἐξέτειναν ἐπὶ τὴν Γαβαα LXX Id.20.37B
•en v. med. ἡ φορά (el soplo del viento) ἐκτείνεται Arist.Pr.947^a27, ἐκτείνεται δίκτυα πτερωτοῖς LXX Pr.1.17.

2 ocupar un espacio en una o dos dimensiones, extenderse ὁ ἀργυρώδης τόπος ... ἀεὶ ἐπὶ πλέον ἐκτεινόμενος φανερός ἐστιν X.Vect.4.3, αὐτὴ (ἡ οἰκουμένη) ... οὕτως ἐκτέταται Str.2.4.7, λείμων ... ἐκτέτατο πρὸ τοῦ ἄντρου Longus 1.4.3, τὰ τείχη τῆς Ῥώμης Lyd.Mens.4.155, de paises, pueblos ἐκτεινομένη (Αἴγυπτος) μέχρις Αἰθιόπων I.BI 2.385, Μαρμαρίδαι, τὸ μέχρι τῆς διψάδος ἐκτεταμένον φῦλον I.BI 2.381, c. ac. de rel. τὸ μῆκος ἐκτείνεται I.BI 3.38
•de objetos ὁ βωμὸς ... εὖρος δὲ καὶ μῆκος ἐκτείνων I.BI 5.225, cf. Gal.2.59
•c. pred. σπλὴν ... ἐκτέταται ὁμοιόρρυσμος ἴχνει ποδός Hp.Anat.1
•en v. act. χώρημα μέγα εἰς ἄπειρον ἐκτεῖνον Ps.Callisth.1.31B.

III en usos técn., cien.

1 de los rayos visuales proyectarse a lo lejos, llegar más allá ἡ ὄψις ἐκτεινομένη ἀσθενεστέρα γίγνεται Arist.Mete.374^b11, διὰ τὸ ἐπὶ πλέον ἐκτεινομένην <τὴν ὄψιν> διάστημα ἐξασθενεῖν Olymp.in Mete.234.19, ἡ αἴσθησις ... θεωρεῖ ... ἐκτεινομένη εἰς τὸ ἔξω Porph.Sent.43.

2 estirarse, ponerse recto ἐκτείνεται καὶ συγκάμπτεται una pieza de armadura articulada, X.Eq.12.5
•en perf. ser alargado σχῆμα δ' ἔχει ἐν τῇ ὕστέρᾳ τὰ ... τετράποδα πάντα ἐκτεταμένα todos los cuadrúpedos tienen forma alargada cuando están en la matriz Arist.HA 586^a35, σχοινίον εὖ ἐκτεταμένον Hero Dioptr.20, op. συστέλλεσθαι Hero Dioptr.23.

3 jur. extenderse, ampliarse el sentido o alcance de una disposición, jurisdicción, ἡ δὲ προσηγορία αὕτη καὶ ἐπὶ τοὺς ἐγγόνους ἐκτείνεται Dig.27.1.2.7, ἐξουσίαν ἐκτειναμένην προφάσει τῆς ταμειακῆς κτήσεως Iust.Nou.30.5.

IV fig.

1 del estado de ánimo estar tenso, estar en tensión c. ac. de rel. ἐκτέταμαι φοβερὰν φρένα S.OT 154.

2 c. compl. de abstr. extenderse, crecer ὤ μοιχείας ἀπ' Αἰγύπτου μέχρις Ἰωνίας ἐκτεταμένης Ach.Tat.8.10.10, τὸ κάλλος ... εἰς μέγεθος ἐκτείνεται πόθῳ la belleza ... aumenta en el deseo (i.e. que provoca), Ach.Tat.2.36.1, ἡ ψυχὴ ... εἰς πολλὰ ἐκτείνεται Vett.Val.237.8.

V usos temp.

1 extenderse, prolongarse, dilatarse ὁ λόγος Plu.2.185e, c. suj. de pers. ἵνα μὴ συγγράμματα παρατιθεὶς ἐκτείνω para no alargarme citando tratados, Phld.Piet.1280.

2 prolongarse, alargarse medic. πνεύματα ... τὸ μὲν ἐκτεῖνον, τὸ δὲ κατεπεῖγον de formas de respiración morbosa, Hp.Epid.2.3.7, 6.2.3, Coac.255.

3 gram. de vocales y sílabas alargarse, hacerse larga τὰ εἰς «σ» λήγοντα ὀνόματα ... ἐκτείνεται «Κρής» ... A.D.Pron.27.2, τὸ «ῑ» καὶ τὸ «ῡ» ἃ καὶ ἐκτείνεται D.H.Comp.6.14.7, δίχρονον ἐκτεινόμενον Aristid.Quint.41.25, cf. D.H.Comp.6.14.10
•en perf. Hdn.Gr.2.10.27.