δῶμα, -ματος, τό


I 1casa, vivienda πατρώϊον ἵκετο δ. Il.21.44, τὸ δὲ δῶμα περιτρέχει la casa gira a mi alrededor Thgn.505, λύχνα καίουσι ... περὶ τὰ δώματα κύκλῳ Hdt.2.62, ἔστι τί μοι κατὰ δῶμα νεώτερον Theoc.24.40
tb. ref. al palacio ὑπὸ δ' ἴαχε δῶμ' ὑμεναίῳ en las bodas de Helena y Menelao, Theoc.18.8, Ἑλένη μετεκίαθε δώματος αὐλήν Colluth.255
frec. plu. poét. y entendido como edificio de varias partes μολπὴ δ' ἀμφὶς ἔχει δώματα y el bullicio festivo llena la casa Xenoph.1.12
esp. en el sent. palacio μνηστῆρες δ' ἐς δώματ' ἴσαν θείου Ὀδυσῆος Od.2.259, δωμάτων κύων A.A.607, πρὸς δὲ δώματα χωρῶμεν S.Tr.332, βᾶσα δωμάτων ἔσω E.Or.301, τίς τῶνδ' ... δωμάτων ἔχει κράτος; E.Hel.68, parod. cóm. en Ar.Th.871, cf. Ach.479, Nu.1159, Colluth.236, τῶν δὲ ἡρωικῶν οἴκων τοὺς μείζονας Ὅμηρος μέγαρα καλεῖ καὶ δώματα Ath.193c
de dioses morada, mansión Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες ἀθάνατοι Il.2.13, cf. Orác. en Hdt.1.65, Hermipp.63, δώματ' ἐπουράνια IG 9(1).882.10 (Corcira II/III d.C.), δώματ' ἐς αἰγιόχοιο Διός Il.1.222, cf. 5.907, κλυτὰ δώματα βένθεσι λίμνης de Posidón Il.13.21, ref. los infiernos δῶμ' Ἀΐδαο Od.12.21, Thgn.1014, ὦ δῶμ' Ἀΐδου καὶ Περσεφόνης S.El.110, cf. B.5.59, Thgn.924, IMEG 35.24 (ptol.), SEG 28.541.20 (Macedonia, heleníst.), Πλούτωνος δ. E.HF 808, cf. IG 22.5426.10 (II/III d.C.), δώματα Νυκτός Parm.B 1.9, cf. GVI 1159.1 (Notion I d.C.), ref. los montes Νύμφαι ἀκοσμήτοις ἐνὶ δώμασι ναιετάουσαι IGPA 26.1 (IV d.C.), ref. templos πρόσειμι δῶμα καὶ βρέτας τὸ σὸν θεά A.Eu.242, Φοίβου δώματα S.OT 71, cf. Pi.P.4.53, tb. de héroes δ. Καδμεῖον la morada cadmea, e.e., Tebas, S.OT 29
δώματα ναίειν habitar θεὰ δ' ἐν δώματα ναίει Od.1.51, cf. 24.150, 304, Ζεὺς ... ὃς ὑπέρτατα δώματα ναίει Hes.Op.8, cf. Antisth.Paph. en ZPE 8.184
fig. de una tumba λαΐνεον ... δ. ... τεῦξεν MAMA 1.393.6 (Frigia).

2 estancia principal de una casa θάλαμον καὶ δ. καὶ αὐλήν Il.6.316, cf. 1.600, Od.17.329
aposento φίλας ἐς δῶμ' ἀλόχοιο Theoc.17.29.

3 terraza superior de la casa, azotea ἐὰν δὲ οἰκοδομήσῃς οἰκίαν καινήν, καὶ ποιήσεις στεφάνην τῷ δώματί σου LXX De.22.8, ἀναπηδήσαντος δέ μου ἄνω ἐπὶ τοῦ δώματος PLond.2009.14 (III a.C.), cf. Babr.5.5, ἐπὶ τοῦ δώματος καθεζόμενος I.AI 6.49, utilizada como almacén PTeb.793.6.5 (II a.C.), κηρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων pregonad en las azoteas, e.e., predicad públicamente, Eu.Matt.10.27, 24.17, Eu.Luc.12.3, ἀπὸ τοῦ δώματος τῆς ... οἰκίας παρακύψαι POxy.475.22 (II d.C.), cf. PSI 909.14 (I d.C.), PSI XX Congr.16.7 (IV d.C.), Iul.Ascal.30.1, 32.1.

II uso meton. casa como conjunto de los que en ella viven, familia δωμάτων γὰρ εἱλόμαν ἀνατροπάς A.Eu.354, cf. A.1468, τὰ Λαβδάκεια ... δώματα S.OT 1226, ὀγκούμεθα ... πλουσίοισιν δώμασι E.Hec.624.
• Etimología: Dud. si forma alargada de *dom-, cf. δόμος, δεσπότης o refección de δῶ (q.u.) c. el suf. -μα.