διαχέω
• Morfología: [aor. διέχεα LXX Ie.3.13, Paus.8.14.8, ép. διέχευα Il.7.316, Od.3.456, A.R.3.320]
A tr.
I sobre διά ‘hasta el final’
1 trocear
μιν (βοῦν)Il.l.c., Od.l.c.
•destrozar
ἔγκατα ... χαλκὸς ... διέχευενTheoc.22.203,
κείνην ... διέχευαν ἄελλαιA.R.l.c., cf. Q.S.14.504.
2 dispersar
τὸν χοῦνHdt.2.150,
τὰ συγκεκριμέναPl.Phlb.46e,
ὁπότε ... (θέρος) διαχέοι τὸν ἀέραD.Chr.6.9, en v. pas.
ἡ γὰρ ὑγρότης ὑπὸ τῆς σελήνης διαχεομένηPlu.2.658f
•fig.
διέχεας τὰς ὁδούς σου εἰς ἀλλοτρίουςhas dispersado, e.e., has multiplicado tus caminos hacia extraños LXX l.c.
•disipar
νέφοςQ.S.9.265
•borrar
(ἴχνη)X.Cyn.5.3.
3 deshacer, descomponer
τὴν ... ἀσθενεστέραν (ὕδατος σύνοδον)Pl.Ti.61a
•disolver, deshacer
τὸ φλέγμαHp.Vict.2.54, cf. Thphr.Od.61, Heras en Gal.13.815, Heraclid.203, Crit.Hist. en Gal.13.877,
ἡ ἐντὸς θερμότης τὸ ἐντὸς ὑγρόνArist.Pr.869a15, en v. pas. Arist.Pr.929b33
•en v. med. mismo sent., Nic.Al.373
•esp. en la digestión expandir, difundir, dispersar
τὴν τροφὴν ἐς τὸ σῶμα διαχέοντεςHp.Vict.2.60, en v. pas.
τὰ σιτίαHp.Vict.3.78.
4 fundir
χαλκόνPaus.l.c., 9.41.1
•abs.
op. πήγνυμιPl.Ti.46d, en v. pas. Str.3.2.8.
II fig.
1 anular, disipar, acabar con c. ac. de abstr.
τὰ βεβουλευμέναHdt.8.57,
τὰ δὲ πάντα κακαὶ διὰ Κῆρες ἔχευανQ.S.5.536
•part. διακεχυμένος c. suj. de pers. o partes del cuerpo disipado, relajado, laxo
τῶν σωμάτων διακεχυμένων ὑπὸ μέθηςPl.Lg.775c,
οἱ μαλακόν τε καὶ διακεχυμένον βλέποντεςArist.Phgn.813a26, cf. Plb.8.27.4,
φαιδρῷ τῷ προσώπῳ καὶ διακεχυμένῳPlu.Alex.19,
τὸ ... παθητικὸν ὑπὸ τοῦ λόγου διακεχυμένονPlu.2.82f,
τὴν γνώμηνAristid.Quint.67.31
•c. suj. de abstr. disoluto
ἡδονήCyr.Al.M.69.1136D.
2 calmar, apaciguar
(τοῦ πυρὸς ἐντός) δύναμις διαχεῖ ... τὰς ἐντὸς κινήσειςPl.Ti.45e
•c. ac. de pers. calmar, poner de buen humor, alegrar
αὐτόνPhilostr.VS 586, cf. Im.1.26, Hermog.Id.2.9 (p.371),
τὴν διάνοιανS.E.M.11.106, abs. Plu.2.74d
•fact. hacer agradable
φωναὶ ... τὴν ἀκοὴν ... διαχέουσαιD.H.Comp.15.12.
III sobre διά ‘al otro lado’ verter, trasegar en v. pas.
τὰ ἕλη τὰ ἐκ τοῦ Ῥήνου διαχεόμεναStr.7.1.5, del vino, Str.17.1.14.
B intr. en v. med.-pas.
I sobre διά ‘hasta el fin’
1 deshacerse, desbaratarse, desintegrarse
τὸ χῶμαTh.2.75, cf. I.BI 7.313,
τότε ... τὴν ... γῆν διαχεῖσθαι μάλισταque es entonces cuando la tierra está más suelta Thphr.CP 3.4.1,
τὸ κῦμαPlu.2.950b,
τέφραPlu.Sert.17
•borrarse
τὰ ἴχνηX.Cyn.8.1
•dispersarse de grupos de pers., X.HG 7.4.34, de la orina
τὸ χαλαζῶδες διαχεόμενονHp.Coac.569
•deshacerse una hinchazón, Hp.Epid.4.45
•descomponerse una sustancia en tres, Hdt.6.119
•descomponerse, corromperse
ὁ νεκρόςHdt.3.16,
τὸ ... ἄρρεν (κύημα) ... διαχεῖται καὶ ἀφανίζεταιArist.HA 583b15
•desvanecerse los deseos, Epicur.Sent.[5] 30.
2 disolverse
τὸ ... ἄγονον (σπέρμα ἐν τῷ ὕδατι) διαχεῖταιArist.HA 523a26
•fluir, licuarse
τὸ αἷμαPl.Ti.85d,
op. πήγνυσθαιArist.Pr.890b17, Thphr.CP 2.19.3
•ablandarse
τὰ ἐρίγματαThphr.CP 4.12.12,
τὸ φύλλονThphr.HP 6.4.8.
3 repartirse, dividirse
διαχεῖται τὸ αἷμα ἐκ τῆς καρδίας εἰς ἅπαντα τὰ μέρη τοῦ σώματοςArist.Fr.243, cf. Arist.Aud.800b35, Mete.370b6, Thphr.Sens.57,
op. ἀθροίζεσθαιThphr.Vent.26,
op. συνάγεσθαιy ref. a los rayos de luz que permiten la visión, Olymp.in Mete.214.17.
II con διά ‘al otro lado’
1 desbordarse, derramarse
ποταμὸς ... εἰς ἕλη καὶ λίμνας διαχεόμενοςStr.12.2.8,
op. συνάγεσθαιStr.17.1.4, cf. LXX Ib.21.24,
τοῦ κλύδωνος ἀπὸ τῆς γῆς εἰς τὸ πέλαγος διαχεομένουdirigiéndose el oleaje desde la tierra hacia el mar Plu.Ant.7,
τοῦ ἰξοῦ μέχρι τῶν ταρσῶν αὐτοῦ διαχυθέντοςD.P.Au.3.20.
2 expandirse, dilatarse
<γῆ> θάλασσα διαχέεταιHeraclit.B 31,
τὸ κυοῦν ... εὐφραινόμενον διαχεῖταιlo que está preñado se expande gozoso Pl.Smp.206d, cf. Arist.HA 546b30
•desplegarse ref. al crecimiento de las plantas, Thphr.Sens.78, al germinar de los granos, Plu.2.968a
•extenderse
ἡ ἁφήLXX Le.13.55
•difundirse
τῆς ἀνατολῆς διαχεομένηςLXX 2Ma.10.28
•propagarse una noticia, I.AI 19.44.
III fig. expansionarse, ponerse de buen humor, alegrarse
ἐν ᾧ (λόγῳ) διαχεῖται ὅ τε λέγων καὶ ὁ ἀκούωνTrypho Trop.p.205,
ἀκροατοῦ διακεχυμένουsi un oyente se pone gracioso Plu.2.46b,
ὁρῶ γὰρ ὑμᾶς ... διακεχυμένους τοῖς προσώποιςPlu.2.412e, cf. Cat.Mi.1, Synes.Ep.98,
αὐστηρὸς ὢν ἐν τῷ ποτῷ διαχεῖταιD.L.7.26,
op. συναλγεῖνPlot.4.9.3, cf. Arr.Epict.4.4.27, Hld.4.9.1, Synes.Ep.45.