βάπτω
I tr.
1 en v. act. c. ac. sumergir, hundir en un líquido
εἰς ὕδατος ... τέρεν δέμαςEmp.B 100.11,
τἄρια βάπτουσι θερμῷAr.Ec.216
•abs.
μετ' ἐκεῖνο εἰς ὕδωρ βάπτειPl.Ti.73e,
ἐς ὀθόνιον βάπτοντα(un trapo), Hp.Mul.2.196,
εἰς κηρὸν βάψειέ τιςArist.de An.435a2
•hundir el remo, e.d., navegar
βάψας πρὸς ναυτοδίκαςAr.Fr.237
•mojar, empapar
σπόγγους βάπτονταHp.Epid.5.58,
ᾗ ... ἔβαψεν ἰοὺς θρέμμα Λερναίας ὕδραςdonde la criatura de Lerna, la hidra, mojó sus flechas S.Tr.574,
τὸν χόρτον εἰς μέλι βάπτοντεςArist.HA 605a29,
ἵνα βάψῃ τὸ ἄκρον τοῦ δακτύλου αὐτοῦ ὕδατοςEu.Luc.16.24
•en v. pas.
σιδηρίου βαφέντος ἐς ἔλαιονHp.Coac.378
•en ceremonias rituales
βάψει ὁ ἱερεὺς τὸν δάκτυλον ἀπὸ τοῦ αἵματοςLXX Le.4.6,
δεσμὴν ὑσσώπου ... βάψαντες ἀπὸ τοῦ αἵματοςLXX Ex.12.22,
ἔβαψεν αὐτὸ (τὸ ἄκρον τοῦ σκήπτρου) εἰς τὸ κηρίον τοῦ μέλιτοςLXX 1Re.14.27,
βάψεις τὸν ψωμόν σου ἐν τῷ ὄξειLXX Ru.2.14
•de un metal sumergir en agua para templarlo templar por inmersión
πέλεκυν ... εἰν ὕδατι βάπτῃOd.9.392
•en v. pas.
βαπτόμενος σίδηροςhierro templado Plu.2.136a,
χαλκὸς ... θερμὸν ὄντα ὑπὸ ὕδατος τούτου βάπτεσθαι λέγουσινPaus.2.3.3
•por anal. clavar, hundir un objeto punzante
ἐν σφαγαῖσι βάψασα ξίφοςA.Pr.863,
φάσγανον εἴσω σαρκὸς ἔβαψενE.Ph.1578,
εἰς τὰ πλευρὰ βάψας τὴν αἰχμήνD.H.5.15,
ξίφος βάπτει κατὰ τῆς καρδίαςAch.Tat.1.4.3
•fig.
ἔβαψας ἔγχος ... πρὸς Ἀργείων στρατῷhas hundido la lanza en el ejército de los argivos S.Ai.95
•en v. med. c. ac.
βαψάμενα κοίλων ἐντὸς ἄρη λαγόνωνAP 7.531 (Antip.).
2 colorear, teñir
φᾶρος τόδ' ὡς ἔβαψεν Αἰγίσθου ξίφοςA.Ch.1011,
χιτῶνα τόνδ' ἔβαψαS.Tr.580,
βάψαι ἔριαPl.R.429c,
ἐάν τέ τις ἄλλα χρώματα βάπτῃPl.R.429d,
βάπτετε τὰ κάλλη τὰ περίσεμνα τῷ θεῷEup.363,
τὰς τρίχας ... τινὲς βάπτειν σε λέγουσιAP 11.68 (Lucill.),
βάπτουσιν Ἀφροδίτης τὸν πέπλονAch.Tat.2.11.4
•manchar
βάπτει τὸ αἷμα τὴν γένυνAch.Tat.2.11.5,
ὁ χαλκὸς πᾶν σῶμα βάπτειPs.Democr.p.46,
με τὰς χεῖρας ἐς τοῦ παιδὸς αἷμα βάψανταPhilostr.VA 8.7 (p.318),
ἐρεῦσαι· φοινῖξαι, ἐκ τοῦ ἐρεύθω τὸ βάπτωSch.Il.18.329
•en v. med. c. ac. hacer teñir
κροκωτὸν ... ἐγὼ βάψομαιAr.Lys.51
•fig.
ἵνα μή σε βάψω βάμμα Σαρδιανικόνpara que no tenga que teñirte con tinte de Sardes, e.d., si no quieres que te golpee hasta sangrar Ar.Ach.112
•en v. pas. ser teñido
εἵματα βεβαμμέναHdt.7.67,
ἱμάτιον βεβαμμένον αἵματιApoc.19.13,
βεβαμμένα χλανιδίαI.BI 4.563,
δοραὶ ... βεβαμμέναιI.AI 3.102,
σάγοι Ἀρσινοϊτικοὶ ... βεβαμμένοιPeripl.M.Rubri 8,
τἀκ κόκκου βαφθέντα ... θέριστραAP 6.254 (Myrin.), de cacharros de barro
βάπτονται εἰς τὸ δοκεῖν εἶναι ἀργυραῖAth.480e, del agua de una fuente
οὐδαμῶς βαφήσεταιM.Ant.8.51.
3 coger agua hundiendo un objeto en ella
λαβοῦσα τεῦχος ... βάψασ' ἔνεγκε δεῦρο ποντίας ἁλόςE.Hec.610,
μὴ βάπτετε πίνετ' ἀπὸ κρανᾶνCall.Lau.Pall.45,
ἁ παῖς ἀνθ' ὕδατος τᾷ κάλπιδι κηρία βάψαιTheoc.5.127,
Ῥυνδακοῦ ποτῶν κρωσσοῖσιν ὀθνείοισι βάψαντας γάνοςLyc.1365.
4 en sent. ritual bautizar en v. act.
τὸ μὲν σῶμα ἔβαψεν ὕδατιCyr.H.Procatech.2
•en v. pas. ser bautizado
ὁ βεβαμμένοςArr.Epict.2.9.20,
βεβά]μμεθα ἐν ὕδατι ζω[ῆςEu.Fr.Pap.2.43.
II intr.
1 en v. act. sumergirse, mojarse
ἐὰν βάπτωσιν εἰς ψυχρόν (αἱ ἐγχέλυς)Arist.HA 592a18,
ὁ μὲν ἀνέφελος (ἡέλιος) βάπτῃ ῥόου ἑσπερίοιοArat.858
•de barcos hundirse
ναῦς ... ἔβαψενE.Or.707,
ἰδὼν γεωργὸς νῆα ... βάπτουσαν ... κῦμαBabr.71.2
•en v. med.-pas.
οἱ πόδες τῶν ἱερέων ... ἐβάφησαν εἰς μέρος τοῦ ὕδατοςLXX Io.3.15,
ποταμοῖο ἐβάψατοArat.951.
2 en v. med. teñirse
βαπτόμενος βατραχειοῖςtiñéndose de verde rana Ar.Eq.523,
ἐβάπτετο δ' αἵματι λίμνηBatr.220,
βάψομαι(los cabellos), Men.Fr.303.4,
τὸ αἷμα ἔρρει πολὺ ... ὥστε αὐτὰ βάπτεσθαι καὶ ἐρυθρὰ φαίνεσθαιLuc.VH 1.17
•mancharse
ἐπειδὰν ἐπιστάξῃ ἐπὶ τὰ ἱμάτια, βάπτεταιHp.Mul.2.122
•fig.
αὐτὸς βέβαπται βάμμα Κυζικηνικόνse queda teñido con un tinte de Cízico e.d. se caga de miedo Ar.Pax 1176.
• Etimología: Quizá de una raíz *gu̯m̥bh-/gu̯embh- ‘profundo’, c. disim. y suf. yod, rel. antiguo nórdico kuefja ‘hundirse en el agua’, cf. βαθύς.